Thung lũng yên vắng - Washington Irving

Thung lũng yên vắng

Washington Irving

Trần Phi Tơ dịch

            Thung lũng Sleepy Hollow ẩn mình dưới những ngọn đồi cao bang New York. Tương truyền có nhiều câu chuyện về thung lũng yên vắng này, trong đó chuyện người mất đầu thường cưỡi ngựa vào ban đêm có vẻ được mọi người tin nhất. Người đó đã chết nhiều năm trước trong cuộc chiến tranh giành độc lập. Đêm đêm ông trồi lên khỏi mộ, leo lên ngựa, băng qua thung lũng đi tìm cái đầu đã mất của mình.

            Gần thung lũng Sleepy Hollow có ngôi làng Tarry Town nằm bên sông Hudson, đông nam New York, dân trong làng là những người Hà Lan đến định cư từ nhiều năm trước. Trong làng có một ngôi trường nhỏ và một người thầy giáo tên là Ichabod Crane - Sếu Icha­bod. Cái tên này đúng là dành riêng cho anh, bởi dáng vẻ bên ngoài của anh trông giống như một con sếu cao, gầy nhom, vai hẹp tay dài; đầu nhỏ đỉnh dẹt; tai to, mắt lớn đờ đẫn như không hồn và trên hết là cái mũi dài. Tuy dáng người cao và gầy nhưng anh ăn to, uống nhiều. Vì nghề giáo không kiếm được nhiều tiền nên anh phải dạy hát cho cánh thanh niên để kiếm thêm tiền cho sinh hoạt hằng ngày. Mỗi chủ nhật, sau thời gian đến nhà thờ, anh làm việc này.

            Trong số những người con gái anh dạy hát có Katrina Van Tassel. Cô là con gái duy nhất của người chủ trại Hà Lan giàu có. Cô đang vào tuổi thanh xuân tươi đẹp, mơn mởn, tròn lẳng như trái táo hồng; còn anh lại là người đa cảm, có tâm hồn ngu ngơ với phái đẹp, đã sớm đem lòng yêu cô Van Tassel. Ichabod thường căng mắt quan sát sự trù phú của trang trại dòng họ Katrina mỗi khi đến đây. Những hàng táo, những đồng lúa mì trải dài nhiều dặm cùng hàng trăm con vật nuôi béo ngậy làm anh mơ đến một ngày nào đó anh sẽ là chủ trang trại dòng họ Van Tassel, chung sống cùng cô vợ Katrina đến trọn đời, trọn kiếp.

            Nhưng có nhiều trắc trở đã ngăn đường Ichabob chiếm trái tim của Katrina. Gay go nhất là Brom Van Brunt, người hùng trong trái tim của tất cả các cô gái trẻ. Brom có đôi vai rộng, lưng dài, tóc ngắn quăn, và luôn là người chiến thắng trong các cuộc đua ngựa ở Tarry Town này. Hắn đã đem về không biết bao nhiêu giải thưởng cho mình, cũng chưa ai từng thấy hắn đi đâu mà không đem theo ngựa bao giờ. Thỉnh thoảng vào đêm khuya, Brom và những người bạn phi ngựa qua khắp làng, la hét inh ỏi làm cánh phụ nữ lớn tuổi bị đánh thức giữa chừng. Các bà hay than vãn:

            - Brom Van Brunt lại cầm đầu nhóm bạn ngông cuồng đi gây chuyện nữa rồi!

            Đó là kẻ tình địch mà Ichabod phải đánh bại để chiếm trái tim của Katrina. Lẽ ra những người đàn ông mạnh mẽ và khôn ngoan hơn sẽ tự lượng sức mình khi phải cạnh tranh với Brom, nhưng Ichabod thì khác, anh có một kế hoạch riêng. Anh không thể chiến đấu với kẻ tình địch giữa thanh thiên bạch nhật, nên đã lặng lẽ bí mật làm việc này.

            Nhiều lần đến thăm trang trại Katrina, Ichabod cố làm cho cô nghĩ anh đang giúp cô hát hay hơn; còn anh chàng Brom kia, chẳng ai thấy ngựa của anh ta ở nhà Katrina vào tối chủ nhật nào cả. Thời gian dần trôi, mọi người trong làng cho là Ichabod đang chiến thắng.

            Vào một ngày thu nọ, Icha­bod được mời đến dự một bữa tiệc lớn tại nhà Van Tassel. Anh diện bộ quần áo bảnh bao nhất, mượn một con ngựa già của một chủ trại cho chuyến hành trình dài đến dự buổi tiệc. Khi anh đến, căn nhà đã đầy đủ các tay chủ trại cùng vợ và đám con gái mặt đỏ môi hồng lẫn đám con trai ăn mặc tươm tất, sạch sẽ. Mâm cỗ đầy rẫy món ngon vật lạ, còn rượu đã được rót đầy vào các ly.

            Brom Van Brunt chọn con ngựa nhanh nhất có cái tên thật kiêu là Kẻ Liều Mạng, phi đến dự buổi tiệc. Tất cả những cô gái trẻ đều mỉm cười sung sướng khi nhìn thấy anh ta. Chẳng mấy chốc tiếng nhạc tràn khắp các căn phòng, mọi người bắt đầu nhảy múa rồi cất tiếng hát. Ichabod sung sướng nhảy với Katrina trong khi Brom nhìn họ bằng cặp mắt đầy ghen tuông. Đêm xuống dần, tiếng nhạc kết thúc, những người trẻ ngồi lại bên nhau, kể nhau nghe những chuyện về cuộc chiến giành độc lập. Chẳng bao lâu, đề tài chuyển đến những câu chuyện ly kỳ, bí ẩn về thung lũng Sleepy Hollow, và cả chuyện khiến người ta sợ hãi nhất về người đàn ông cưỡi ngựa đi tìm cái đầu bị mất của mình. Một người chủ trại đã kể cách ông ta lôi người đàn ông mất đầu lên ngựa, ông thúc ngựa phi trước càng lúc càng nhanh, người kỵ sĩ không đầu đó vượt qua rừng bụi rậm, sỏi đá theo sát phía sau đến cuối thung lũng. Đến đó, kỵ sĩ không đầu bỗng dưng dừng ngựa, rồi cả y phục và phần da của ông ta biến mất, tất cả chỉ còn lại bộ xương trắng dưới ánh trăng sáng mà thôi.

            Cuối cùng những câu chuyện cũng kết thúc, đến lúc mọi người phải ra về. Ichabod dường như rất hạnh phúc cho đến khi anh nói lời tạm biệt với Katrina. Lúc này có phải cô đang kết thúc chuyện tình của họ chăng? Anh rời buổi tiệc mà lòng cảm thấy rất u buồn. Ka­trina bên anh chỉ để cho Brom Van Brunt ghen rồi hắn sẽ cưới cô ta chăng?

            Thế đấy, Ichabod bắt đầu chuyến đi dài về nhà qua các ngọn đồi bao quanh làng Tarry Town. Có vẻ như chưa từng cảm thấy cô độc, anh huýt sáo khi đến gần hàng cây nơi người đàn ông bị những người phiến loạn giết cách đây nhiều năm, rồi như nhận ra có cái gì màu trắng đang chuyển động ở đó. Nhưng không, chỉ có mỗi ánh trăng đang chiếu sáng và lung linh. Đột nhiên anh nghe một tiếng động làm người run lên. Anh thúc ngựa chạy nhanh hơn. Con ngựa già cố phi nước đại nhưng thay vì thế, có vẻ như nó đang đi trong dòng sông. Ichabod thúc ngựa lần nữa, con ngựa phi nhanh rồi bỗng nhiên dừng lại, ném Ichabod rơi xuống đất ở phía trước.

            Ở đó, trong khu rừng bên bờ sông có nhiều bụi cây thấp, hình như có một vật gì đó to đen, xấu xí đứng sừng sững. Không chuyển động, nhưng dường như sẵn sàng nhảy bổ, chộp lấy đối tượng như một quái vật khổng lồ. Tóc tai Icha­bod dựng ngược lên. Lúc này đã quá muộn, không thể chạy nữa, và trong nỗi sợ hãi, anh chỉ có thể làm duy nhất một điều là thét toáng lên phá tan bầu không khí yên tĩnh ở thung lũng này.

            - Ông là ai?

            Không thấy trả lời. Ichabod hỏi lại lần nữa, không gian vẫn im lặng. Con ngựa già của anh bắt đầu chạy về phía trước. Trong bóng tối, vật đen đen đó tiến lên chạy dọc bên con ngựa của Ichabod. Ichabod thúc ngựa chạy nhanh hơn, vật đen đó tiến theo sát bên họ. Họ chạy sát bên nhau, ban đầu chậm, rồi nhanh dần mà không có lời nào được phát ra. Ichabod cảm thấy tim anh thắt lại. Tiến lên dốc, họ đi trong bóng râm của hàng cây. Một chốc, ánh trăng bắt đầu chiếu xuống, Ichabod kinh hoàng nhận ra đó là một người ngồi trên lưng ngựa, nhưng cái đầu thì không có trên thân mình, mà lại đặt trên con ngựa. Icha­bod dùng hết sức tay đập chân đá con ngựa già. Người ngựa phóng nhanh qua bụi rậm, qua hàng cây mong đến thung lũng Sleepy Hollow. Lúc này ở phía trước là chiếc cầu bắc qua nhà thờ cổ nơi người kỵ sĩ không đầu sẽ dừng lại, quay về ngôi mộ của ông ta.

Ichabod thầm trách:

            - Giá mà có thể tới nơi đó trước, mình sẽ an toàn.

            Anh đá con ngựa lần nữa, con ngựa nhảy bổ lên chiếc cầu, phi nhanh như tia chớp. Ichabod quay lại xem người kỵ sĩ không đầu đã dừng lại chưa. Anh thấy người đó nhặt cái đầu lên rồi dùng một lực mạnh ném đi. Cái đầu văng vào mặt Ichabod làm anh bật khỏi con ngựa ngã xuống đất. Đến hôm sau, người ta thấy con ngựa của anh thản nhiên đứng gặm cỏ còn anh thì không thấy đâu. Rồi họ kéo nhau qua bên kia thung lũng để xem xét thực hư thì thấy có những dấu chân con ngựa của Ichabod còn in lại khi nó phi qua đây. Họ còn thấy chiếc mũ cũ kỹ đầy bụi của Ichabod gần chiếc cầu, nhưng vẫn không thấy anh, chỉ có một vật khác đang nằm bên chiếc mũ, đó là một quả bí ngô tròn màu cam vỡ thành nhiều mảnh.

            Trong nhiều tuần, mọi người trong làng liên tục bàn tán về Ichabod. Họ sực nhớ về những câu chuyện khủng khiếp của thung lũng, cuối cùng họ cho rằng người kỵ sĩ không đầu kia đã đem Ichabod đi theo. Rồi qua nhiều năm sau, có một người trại chủ già trở lại thăm thành phố New York. Ông nói ông đã gặp Ichabod ở đó, và cho rằng Ichabod lặng lẽ rời thung lũng Sleepy Hollow vì anh đã mất Katrina.

            Còn Katrina, bố mẹ cô đã tổ chức một đám cưới lớn khi cô kết hôn với Brom Van Brunt. Nhiều người dự đám cưới này nhìn thấy Brom mỉm cười mỗi khi nhắc đến tên Ichabod. Họ lấy làm lạ tại sao hắn ta cười ầm lên khi nghe ai đó kể về quả bí ngô màu cam vỡ được tìm thấy cạnh chiếc mũ cũ kỹ đầy bụi của Ichabod.