Chuyện một tờ
báo
O. Henry
Ngô
Vĩnh Viễn dịch
8 giờ sáng, nó còn chưa ráo mực in
đã nằm trên quầy bán báo của Giuseppi. Với tính ranh ma của hạng người như hắn,
Giuseppi đi tán gái ở góc phố đối diện để mặc khách tự lấy báo, chắc hẳn là hắn
dựa vào cái thuyết có liên quan tới giả định về cái nồi được chú ý quá nhiều.(1)
Theo tục lệ và ý đồ của nó, tờ báo đặc
biệt này vừa là một nhà giáo dục, một người hướng dẫn, một người khuyên răn, lại
là một chiến sĩ, một cố vấn đại gia và một vade mecum(2).
Trong nhiều cái đặc sắc của nó có thể
chọn ra ba bài xã thuyết. Một bài, lời lẽ giản dị mộc mạc nhưng ngời sáng, nhằm
vào các bậc cha mẹ và những nhà giáo, chê trách việc đánh đập để trừng phạt trẻ
con.
Bài thứ hai là một bài cảnh cáo có
tính chất lên án, nhiều ý nghĩa gửi cho một tay thủ lĩnh nghiệp đoàn nổi tiếng
đang sắp sửa xúi giục những người theo mình gây ra một cuộc bãi công rắc rối.
Bài thứ ba là một lời kêu gọi hùng hồn
đòi phải ủng hộ và giúp đỡ lực lượng cảnh sát về mọi mặt ngõ hầu tăng cường lực
lượng của nó với tính cách là những người bảo vệ và phục vụ công chúng.
Ngoài những bài trách cứ và yêu sách
quan trọng này đối với cái kho tinh thần công dân tốt, còn có một phương thuốc
nhiệm màu hoặc một thứ biện pháp khôn ngoan của biên tập viên phụ trách mục
“tâm tình” trình bày về một trường hợp đặc biệt về một thanh niên phàn nàn về
lòng sắt đá không chuyên của một cô gái mà anh ta yêu, dạy anh ta làm cách nào
để chinh phục được cô gái.
Trên trang sắc đẹp, lại có lời giải
đáp đầy đủ cho một thiếu nữ muốn được khuyên nhủ để có được mắt sáng, má hồng và
vẻ mặt xinh đẹp.
Một tin khác đòi hỏi phải có một sự
hiểu biết đặc biệt, là một “việc riêng” vắn tắt, được viết như sau:
“Jack
thân yêu, tha lỗi cho em. Hẹn anh đúng 8h 30 sáng nay gặp em ở góc phố Madison
và phố thứ…Ta ra đi vào đúng ngọ.
Người hối lỗi”
Lúc 8h, một thanh niên nét mặt phờ
phạc, mắt hừng hực như sốt vì lo lắng, đi ngang qua quầy bán báo của Giuseppi
quẳng 1 xu nhặt lấy tờ báo trên cùng. Một đêm không ngủ đã khiến anh trở thành
kẻ dậy muộn. 9h đã phải đến sở làm việc mà trong khoảng thời gian từ giờ đến đó
còn phải cạo râu, còn phải uống chớp nhoáng một tách cà phê nữa.
Anh
ghé vào hiệu cắt tóc rồi lại hấp tấp ra đi. Anh đút tờ báo vào túi, thầm nghĩ đến
giờ ăn trưa sẽ đọc. Tới góc phố gần đó, tờ báo rơi khỏi túi anh, lôi theo cả đống
găng tay mới. Đi được ba dãy nhà, không thấy đôi găng đâu anh bực tức lộn trở lại.
Đúng tám rưỡi, anh tới góc phố chỗ
đôi găng và tờ báo nằm lăn lóc trên mặt đất. Nhưng thật lạ lùng, anh bỗng quên
phắt đi cái mà anh trở lại tìm kiếm. Anh đang nắm lấy hai bàn tay nhỏ nhắn,
chưa bao giờ anh nắm chặt đến thế và nhìn vào đôi mắt hối hận màu nâu, niềm vui
sướng rộn lên trong lòng anh.
- Jack thân yêu – cô gái nói – em biết
là anh sẽ đến đây đúng giờ mà.
“Chẳng hiểu cô ấy định nói gì – anh
thầm nghĩ – nhưng không sao, không sao hết”
Một cơn gió mạnh từ phía tây xô tới,
hất tờ báo khỏi vỉa hè, mở tung nó ra và bốc nó lên bay lộn trên không sang phố
bên. Ngược đường phố ấy, anh thanh niên đã viết thư cho biên tập viên của mục
“tâm tình” hỏi xin một công thức để chinh phục cô gái mà anh mê say đang dong
cương một con ngựa hồng bất kham, kéo một chiếc xe độc mã hai bánh.
Cơn gió đùa nhả bùng lên ập tờ báo
đang bay vào mặt chú ngựa hồng bất kham. Con ngựa lồng lên biến thành một vệt
màu hồng pha lẫn màu đỏ của bánh xe đang quay tít, kéo dài qua bốn dãy nhà. Rồi
cái vòi nước máy đóng vai trò của nó trong công cuộc sáng thế và chiếc xe độc
mã biến thành dóm diêm như thể đã được an bài từ trước, còn anh chàng xà ích
thì nằm chết lặng trên đường nhựa trước một tòa nhà giàu có nào đó.
Người ta vội chạy ra khiêng anh ta
ngày lập tức vào trong nhà. Một người phụ nữ tự làm gối cho anh ta kê đầu và bất
chấp những ánh mắt tò mò, cô ta cúi xuống nói: “Ôi, đúng là anh rồi Bobby; bao
giờ cũng chỉ có anh thôi. Anh không thấy thế sao? Nếu anh có mệnh hệ nào thì em
không sống được và…”
Nhưng đang cơn gió to thế này, chúng
ta phải mau mau theo sát tờ báo của chúng ta.
Viên cảnh sát O’Brine bắt lấy tờ báo
như là một nhân vật nguy hiểm cho giao thông. Những ngón tay chuối mắn của hắn
chậm chạp vuốt thẳng lại những tờ báo tơi tả. Hắn đang đứng cách cổng sau của
quán ăn Shandon Bells vài bước. Hắn khó nhọc đánh vần đề bài báo “Báo chí đứng
hàng đầu trong cuộc vận động ủng hộ cảnh sát”.
Nhưng, suỵt! Tiếng tên phụ trách quầy
rượu Danny lọt qua khe cửa: “Này Mike, một cốc nhỏ phần ông bạn già đây.”
Sau những cột báo thân tình mở rộng,
viên cảnh sát O’Brine nhanh nhẹn nhận lấy cốc rượu “thứ thiệt”. Rồi hắn hùng
dũng, tỉnh táo và khỏe khoắn bước đi làm nhiệm vụ. Ước gì ông chủ bút có thể tự
hào nhìn thấy cái kết quả tinh thần, cái kết quả theo đúng nghĩa của chữ đã ban
phước cho công sức của ông ta.
Viên cảnh sát O’Brine gấp tờ báo lại,
vui vẻ giúi nó vào nách một chú bé đi ngang qua. Chú bé tên là Johnny và chú
mang tờ báo về nhà. Chị chú bé là Gladys, chính cô ta viết thư cho biên tập
viên trang “sắc đẹp” để hỏi về phương thuốc nhiệm màu để có thể thực hiện được
về sắc đẹp. Chuyện ấy đã từ mấy tuần trước rồi và cô đã thôi không tìm câu trả
lời nữa. Cô đang mặc áo để đi lên phố để mua ít dải viền. Bên trong váy cô đính
hai mảnh giấy báo của Johnny mang về. Khi cô đi tiếng sột soạt nghe y như tiếng
sột soạt của đồ thật.
Ra đến ngoài phố cô gặp nhà Brown ở
tầng dưới và dừng lại nói chuyện. Cô gái nhà Brown tái mặt. Chỉ có thứ lụa năm
đô một thước mới tạo được thứ âm thanh cô ta nghe thấy khi Gladys cất bước. Cô
gái nhà Brown héo hon cả người vì ghen tị, nói vài tiếng hằn học rồi bỏ đi, môi
mím chặt.
Gladys tiếp tục đi về phía đại lộ.
Giờ đây, mắt cô ta sáng long lanh như nước nguồn. Sắc hồng tươi phớt trên đôi
má cô, một nụ cười thỏa mãn, tế nhị và đầy sinh khí biến đổi bộ mặt của cô. Cô
đẹp hẳn lên. Giá mà khi ấy bà biên tập viên trang sắc đẹp nhìn thấy cô lúc ấy.
Hình như lời giải đáp của bà ta trên báo có nói đến việc trau dồi tình cảm đối
với mọi người để làm cho nét mặt thô xấu trở thành hấp dẫn.
Tay cầm đầu nghiệp đoàn – mà lời huấn
thị trịnh trọng và đanh thép của bài xã thuyết trên báo nhằm vào là bố của
Gladys và Johnny. Ông ta nhặt những mảnh báo còn lại của tờ báo mà Gladys đã tước
mất để làm ra cái thứ thuốc để làm ra tiếng sột soạt của lụa. Mắt ông ta không
trông thấy bài xã thuyết mà lại bắt gặp một trò đố khéo léo, có bề ngoài lừa dối
vẫn thường làm say mê cả kẻ ngây ngô lẫn người khôn ngoan.
Ông vội xé lấy nửa trang báo, chiếm
lấy cái bàn, cây bút chì và tờ giấy rồi miệt mài với trò chơi ấy.
Ba giờ sau, sau khi đợi ông ta uổng
công tại một điểm đã định, các thủ lĩnh khác, bảo thủ hơn tuyên bố và quyết định
tán thành hòa giải, như thế là tránh được cuộc đình công với những hậu quả nguy
hiểm của nó. Những số báo sau đó, với giọng của kèn đồng đã nhắc đến bằng chữ
in màu, tố cáo thắng lợi của tờ báo đối với những mưu đồ đã dự tính của tay cầm
đầu nghiệp đoàn.
Những mảnh còn lại của tờ báo thiết
thực cũng kiên trì chứng tỏ hiệu lực của nó.
Khi
Johnny đi học về, chú đã tìm một chỗ khuất để bỏ những cột báo đã xé rời ra khỏi
bên trong quần áo, nơi chúng được phân bố khéo léo để bảo vệ một cách có kết quả
những khu vực thường bị trừng phạt ở nhà trường tiến công vào. Johnny học ở trường
tư và đã có chuyện lôi thôi với thầy giáo, như đã nói, trong số báo sáng hôm
đó, có một bài xã thuyết xuất sắc chống lại việc đánh đập để trừng phạt và
không còn nghi ngờ gì nữa, nó đã phát huy tác dụng.
Sau chuyện này, còn ai dám hoài nghi
sức mạnh của báo chí?
Chú
thích:
(1)
Theo ngạn ngữ, ”watched pot never boils” (theo nghĩa đen: để ý đến nồi thì nồi
không sôi) có nghĩa là càng mong thì càng lâu đến.
(2)
Sổ tay, sách tóm tắt vật luôn mang theo mình (tiếng La tinh)
0 nhận xét:
Đăng nhận xét
namkts57@gmail.com