Chết dở
Nhất Linh
Khương chống hai tay xuống chiếu, lê
dần người ra một góc giường, rồi giơ tay mở ngăn kéo bàn. Chàng cúi mặt nhìn
vào trong ngăn kéo, nhưng vì buồng tối, không nom rõ, nên chàng cho tay vào lục
lọi, năm ngón tay xòe ra quờ quạng bốn góc. Tìm một lúc lâu, chàng đậy ngăn kéo
lại, có vẻ thất vọng. Khương nhớ rõ một hôm có vứt vào ngăn kéo một điếu thuốc
lá hút dở, thế mà nay biến đâu mất. Chàng cau mày lẩm bẩm:
- Chắc lại thằng nhỏ khốn nạn ấy nó
xoáy của mình rồi.
Bỗng Khương chợt thấy một mẩu thuốc
lá nằm gọn ở chân cái mễ. Chàng cầm lên, thổi mạnh cho hết bụi, để vào mũi ngửi.
- Thuốc lá Ănglê. Chắc là của thằng
cha Hạp lại thăm mình hôm nọ.
Khương nhỏm dậy và lấy ngón tay cời
thuốc cho tơi. Chàng nhìn dúm thuốc trong lòng bàn tay, vui mừng nói:
- Cũng được một điếu nhỏ.
Móc túi một lúc lâu, Khương lấy ra một
tập giấy thuốc lá, ngồi loay hoay quấn. Chàng làm công việc ấy rất thong thả
như có ý kéo dài cái thời kỳ chờ đợi được hút một điếu là rất ngon.
Từ ngày bị liệt hai chân - đến nay
đã gần bẩy năm - Khương lúc nào cũng quanh quẩn bên giường.
Không làm việc gì cả, nên chàng lấy
cái nghiện thuốc lá làm một cái thú độc nhất để khuây khỏa nỗi buồn. Nhà chàng
nghèo dần; chàng còn sống được đến bây giờ là nhờ ở người vợ có ít lưng vốn mở
một cửa hàng bán gạo tẻ.
Khương đánh diêm châm điếu thuốc lá,
nhưng vì thuốc ẩm, hút mỏi mồm cũng không được tí khói nào. Giấy ướt nước bọt,
rách tung; Khương nhổ mạnh cho những sợi thuốc khỏi bám lấy môi rồi tức mình quẳng
điếu thuốc đi.
Khương nằm im một lúc, toan gọi thằng
nhỏ, thì có tiếng vợ chàng thét ở ngoài nhà. Chàng định bảo thằng nhỏ xin tiền
mua thuốc lá, nhưng thấy vậy, chàng đành nhịn thêm đợi lúc khác. Nửa giờ sau,
nghe ngóng biết là ở ngoài cửa hàng không có khách nào, Khương khẽ gọi:
- Nhỏ ơi!
Không thấy thằng nhỏ vào, và biết là
nó bận luôn tay, nên Khương cứ thỉnh thoảng lại gọi khẽ một tiếng, may ra lọt
vào tai nó chăng. Sau cùng, thấy thằng nhỏ vào, chàng ngập ngừng dặn:
- Em ra xin mợ tiền mua cho cậu bao
thuốc lá.
Lúc thằng nhỏ ra ngoài nàng cất tiếng
hỏi, chàng đã đoán trước được những lời của vợ chàng:
- Cậu mày hút gì mà hút lắm thế. Cậu
mày hút nửa, thì mày cũng hút vào đấy một nửa. Đánh mãi cũng không chừa được
thói ăn cắp của chủ.
Theo sau lời nói, một tiếng cốp mạnh
lên đầu thằng nhỏ, nhưng Khương chỉ để ý đến tiếng mở tráp và tiếng xu, hào chạm
nhau. Đưa tiền rồi, vợ chàng còn lẩm bẩm nói một mình:
- Hút vào chỉ tổ ho, chứ có được
tích sự gì đâu.
Thằng nhỏ vào buồng, nửa như đặt, nửa
như vứt bao thuốc lá trên nắp cái ấm giỏ, rồi bước vội ra ngay. Khương không nhận
thấy cử chỉ khinh thị ấy của đầy tớ, chàng chỉ khó chịu về nỗi phải lê mãi mới
tới cái giỏ để lấy bao thuốc. Chàng trân trọng mở bao ra, quấn một điếu thật
to, rồi nằm ngửa hút luôn mấy hơi dài.
Khói thuốc khi bay ngang qua những
tia nắng xiên chếch từ khe cửa sổ xuống đất hiện rõ ra những đám mây, rồi một
lúc sau lại biến mất vào trong bóng tối gian phòng. Khương đau đớn nghĩ đến cái
thời kỳ cường tráng từ năm hai mươi nhăm đến năm ba mươi tuổi, cái thời kỳ còn
chứa chan hy vọng về cuộc đời, lúc nào cũng hoài bão những công cuộc to lớn, bồng
bột chí khí hùng dũng. Học trường Luật được hai năm, Khương bị đuổi, rồi từ đấy,
chàng bắt đầu hành động. Vợ chàng, người đàn bà cằn cỗi, chua ngoa, ngồi bán gạo
ở cửa hàng hồi đó, còn là cô Liên, một thiếu nữ mảnh dẻ dịu dàng, hai con mắt đẹp
lúc nào cũng như đương mơ một giấc mơ xuân. Liên lấy chàng chỉ vì phục chàng là
người có chí rộng. Nhưng nay cái chí khí của chàng, cũng như cái sắc đẹp của
Liên không khác gì làn khói thuốc lá đã bay qua tia nắng biến vào bóng tối đen.
Từ khi bị chân tê liệt, tuy vẫn nghĩ
đến những việc hoài bão cũ nhưng Khương dần dần thấy không tha thiết nữa, cho
những việc ấy là không cần. Chàng thờ ơ với mọi việc, thờ ơ với cả vợ chàng là
người chàng tưởng yêu đến khi nhắm mắt. Vợ chàng cũng không yêu chàng nữa, và
sau bảy năm vất vả, khổ sở, nàng chỉ coi chồng như một cái bao nặng trên vai,
muốn vứt đi nhưng không nỡ.
Khương chỉ mong vợ bỏ hẳn mình, vì
có thế, chàng mới có can đảm định liệu lại đời chàng. Còn có người nuôi cơm ăn,
thì chàng còn như thế này mãi, vì chàng đã hết cả nghị lực, không thể tự mình
vùng dậy được.
Khương quấn luôn điếu thuốc lá thứ
hai hút tiếp; trong phòng khói um như có sương mờ. Chàng thấy rức đầu và rạo rực
trong người. Tiếng vợ chàng the thé mắng đầy tớ ở ngoài nhà khiến chàng bịt tai
lại. Tuy vậy, chàng cũng vẫn nghe rõ và lần này khác hẳn mọi lần, chàng lại để
ý nghe.
- Vừa mới thấy bóng ở đây đã chạy
rúc vào buồng ngủ. Ngủ gì mà ngủ lắm thế. Tao nuôi mày để mày ườn thây ra ngủ
và ăn hại tao à?
Vợ chàng hứ lên một tiếng dài rồi tiếp
theo:
- Sao mà cái số tôi số khổ sở thế
này. Những tội, những nợ nặng chình chịch cả người.
Khương xoay mình úp tai xuống gối nằm
yên như người không muốn nghĩ ngợi gì cả. Nhưng trí chàng vẫn cứ quanh quẩn
nghĩ về mấy tiếng mắng:
- Mình bịt tai thì mình chỉ không
nghe thấy. Nhưng những tiếng ấy vẫn có.
Chàng vùng ngồi dậy, máu rực lên làm
chàng nóng bừng mặt.
Chàng cất tiếng gọi:
- Nhỏ!
Liên chạy ngay vào, vì thấy tiếng chồng
gọi to khác thường, đoán là có việc gì nguy kịch:
- Gì thế, cậu?
- Mợ ngồi xuống đây, tôi nói câu
chuyện.
Liên nhìn quanh quẩn biết là không xẩy
ra việc gì, liền gắt:
- Cậu làm gì mà rối lên thế?
- Mợ ngồi xuống đây đã nào?
- Cậu muốn nói gì thì cứ nói ngay
đi. Tôi đương giở bận...
- Thì tôi bảo mợ ngồi xuống!
Liên cũng quát lại:
- Cậu muốn mắng tôi đấy, có phải
không? Ồ lạ chưa?
Khương hạ giọng xuống:
- Tôi tưởng khi mợ mắng đầy tớ, thì
mợ cũng nên nghĩ đến tôi mà liệu giữ gìn lời nói. Mợ cũng phải có ý tứ một chút
chứ?
- Bây giờ cậu lại cấm đoán không cho
tôi mắng đầy tớ nữa sao. Tôi giận thì tôi nói cho sướng mồm, tôi không rỗi hơi
đâu mà nghĩ đến ai cả... Khổ tôi chưa, muốn yên thân mà người ta không cho tôi
yên thân. Thế này thì chết đi cho rảnh.
Khương đợi cho vợ im hẳn rồi cố lấy
giọng ôn tồn nói:
- Mợ khổ thì tôi cũng không sung sướng
gì. Nhưng mợ nên nghĩ lại ngày trước mà thương tôi. Sao vợ chồng mình...
Khương muốn nhắc lại cái thời kỳ hai
người yêu nhau ngày xưa, nhưng nhìn vợ thấy nét mặt lạnh lùng, hai con mắt khô
khan, chàng biết rằng không bao giờ, không bao giờ nữa, còn mong sống lại được
những ngày hạnh phúc đã qua.
Liên không hiểu chồng định nói gì,
trước khi quay ra, nàng cười gằn, nói:
- Làm người ta mất cả thì giờ! Chả
được tích sự gì, chỉ được cái nhắng hão.
Hai tiếng "nhắng hão" khiến
Khương uất người lên, vì nhắc Khương nghĩ đến cái tính hăng hái của chàng nay
đã nhụt. Chàng muốn ngoài chàng ra không ai được nhận thấy sự trụy lạc của tâm
hồn mình. Chàng nghiến răng, nắm tay giơ lên trước mặt vợ:
- Mợ phải biết, nếu tôi không tàn tật...
Nhưng dáng dấp hùng hổ của Khương chỉ
làm cho Liên cười nhạt:
- Cậu không phải dọa. Cậu dọa nhiều
lần rồi. Cậu tưởng tôi sợ cậu lắm hay sao...
Nàng đi ra lẩm bẩm:
- Anh hùng rơm!
Khương nắm cái nắp ấm toan ném theo
vợ. Nhưng chàng lại hạ tay xuống. Chàng tự bảo:
- Có hơn được gì đâu. Nó cũng đã khổ
chán vì mình. Giờ nó thành ra khốn nạn như vậy, đâu phải lỗi tại nó.
Khương chán nản, nằm vật xuống giường.
Chàng cố nhấc hai chân lên, nhưng không thể được.
- Mình cũng như thằng chết rồi!
Mắt chàng bỗng để ý đến con dao díp,
lưỡi thuôn thuôn nhọn vì đã bị mài nhiều lần. Con dao đó chàng mua từ ngày còn
khỏe mạnh, và đã nhiều lần dùng để hộ thân, vì độ ấy chàng có bao nhiêu người
thù, người sợ chàng! Nhìn cái mũi dao nhọn hoắt, chàng lại nhớ những hôm hội họp
với các bạn ở nhà ả đào dùng mũi dao để mở những hộp thuốc phiện mới mua về.
Chàng còn như trông thấy rõ trước mắt bàn tay của cô đào yểu điệu tìm chỗ
chích, rồi mũi dao cắm xuống, làm phọt lên một ít thuốc phiện đỏ sẫm như máu
đào. Khương bất giác với con dao díp, lấy ngón tay trỏ vờn lưỡi để thử xem sắc,
nhụt. Chàng nắm chặt cán dao trong lòng bàn tay, đưa lên gần cổ. Chỉ một cái
chích nhẹ vào gáy, một ít máu phọt ra, thế là hết. Văng vẳng bên tai chàng mấy
tiếng:
- Anh hùng rơm! Anh hùng rơm!
Chàng sẽ yên lặng không kêu một tiếng
nào để tỏ cho vợ biết rằng mình cũng có can đảm, cái can đảm cuối cùng, biết chết
một cách lặng lẽ.
Bỗng chàng sợ hãi, hai con mắt mở to
chăm chú nhìn bàn tay nắm con dao. Cánh tay tự nhiên ngả dần dần xuống chiếu và
bàn tay mở ra; con dao lăn trên mấy ngón tay rồi rơi khẽ xuống nền đất. Khương
lẩm bẩm bằng tiếng Pháp:
- Không! Ta không thể được.
Cánh cửa sổ hé mở bị một cơn gió
đóng sập lại. Trong buồng tối om. Khương thấy lạnh cả người; những câu nhiếc của
vợ, sự nhát gan lúc định quyên sinh đã làm cho chàng trông thấy rõ cái chết của
tâm hồn chàng. Chàng cảm thấy cái chết ấy ghê sợ bằng mấy mươi cái chết thật,
vì nó bắt chàng phải sống mãi, sống để mà biết.
Khương duỗi hai tay, nhìn lên mái
nhà. Một tia nắng lọt qua khe lá làm chàng nghĩ đến cảnh vui sống của cuộc đời
bên ngoài. Chàng tưởng tượng các ngọn cây đương phấp phới ánh sáng, ngả nghiêng
đùa với gió và những đám mây trắng đương nhẹ nhàng trôi trên trời xanh cao...
Mấy cô con gái vừa đi ngang qua vừa
nói chuyện. Khương tưởng tượng họ đẹp lắm, người nào cũng khỏe mạnh, má rám hồng
vì nắng, và mắt trong sáng vì phản chiếu ánh trong trẻo của trời thu.
Một tiếng cười giòn sau một câu nói
đùa, Khương nghe như là ở trên cõi sống đưa xuống, mà cái buồng tối này chàng
tưởng như là một cái áo quan lớn để chôn sống chàng.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét
namkts57@gmail.com