Tên trộm hoàn lương
O. Henry
Viên
cai ngục đến xưởng giày trong nhà giam, nơi Jimmy Valentine đang cần mẫn khâu
mũi giày, để đưa anh ta lên phòng giám đốc. Ở đấy, viên giám đốc nhà giam giao
cho Jimmy tờ lệnh được tha vừa được ngài Thống đốc Tiểu bang phê chuẩn sáng
nay. Jimmy thờ ơ cầm lấy tờ giấy, không nói gì. Anh bị kêu án bốn năm và đã ở
đây được mười tháng. Đối với một người quen biết rộng như Jimmy thì cái án ấy
chả bõ bèn gì, " xoay" một cái là ra ngay ! Ông Giám đốc nhà giam
nói:
-
Thế nào, anh Valentine? Sáng mai anh được ra rồi đấy. Hãy tự răn mình và tỏ ra
là một người đàn ông chân chính. Tôi biết tự thâm tâm anh không phải là người xấu.
Hãy thôi đừng trộm két sắt nữa và cố sống cho nghiêm chỉnh xem nào.
-
Thưa ngài, tôi ư? Tôi trộm két sắt ư?
-
Jimmy trố mắt, ngạc nhiên hỏi. Ông Giám đốc cười:
-
Thôi đi ! Hừ, không với chả có. Thế cái vụ ở Springfield ai làm? Tại sao anh phải
vào đây? Anh thì chạy tội là giỏi nhất !
Jimmy
vẫn tỉnh bơ chối:
-
Ái chà ! Không đâu, thưa ngài. Tôi chưa bao giờ đặt chân tới Springfield cả.
Ông
Giám đốc nhà giam dễ dãi cười, quay sang bảo người cai ngục:
-
Cronin, anh đưa cậu ta về phòng. Báo chuẩn bị đồ đạc phóng thích cho cậu ta và
bảy giờ sáng mai đưa cậu ta đến đây. Valentine ! Hãy nhớ lời tôi nhé !
Bảy
giờ mười lăm phút sáng hôm sau. Valentine đứng trước cửa nhà giam. Anh mặc một
bộ complet cắt thật vụng về, chân mang đôi giày cứng nhắc thường phát cho những
người tù được phóng thích.
Hồi
nãy, viên thư ký nhà giam đưa cho anh một vé tàu và năm đô-la với hi vọng của
nhà nước rằng với số tiền ân huệ ấy, anh sẽ có thể làm lại cuộc đời trở nên một
công dân lương thiện. Ông Giám đốc nhà giam mời anh điếu xì gà rồi bắt tay thật
chặt.
Valentine,
người tù số 9762, được vào sổ như sau: " Lệnh tha của Thống đốc".
Thế
là Jimmy Valentine đường hoàng trở về với những con đường đầy ánh nắng.
Chẳng
màng đến tiếng chim hót líu lo, đến cành lá xanh tươi đang vẫy gọi bên đường, đến
hương hoa thơm ngát từ khu vườn gần đấy, Valentine đi một mạch đến quán ăn. Tại
đây, anh tận hưởng hương vị tuyệt vời của tự do bằng cách chén sạch nguyên con
gà quay vàng rộm, uống cạn chai vang trắng, rồi khoan khoái phì phà điếu xì gà
đắt tiền, đắt hơn nhiều so với điếu của viên Giám đốc nhà giam vừa tặng. No nê,
thỏa mãn, anh nhàn tản đi đến nhà ga, điệu nghệ búng đồng xu con vào chiếc nón
của người hành khất mù đứng trước sân ga, rồi nhanh nhẹn lên tàu. Ba tiếng đồng
hồ sau đó, anh xuống tàu ở một ga nhỏ hiu quạnh, nằm gần ranh giới tiểu bang. Dừng
chân ở quán cà phê mang tên Mike Dolan, Jimmy bước vào thân mật tay bắt mặt mừng
ông chủ quán đang đứng sau quày. Ông chủ quán nói:
-
Xin lỗi cậu, Jimmy, tớ không thể xoay sở sớm hơn được. Có ý kiến phản đối việc
tha cậu ở Springfield nên tay Thống đốc Tiểu bang rét quá suýt nữa hắn thôi
không giải quyết đấy. Thế nào, khỏe chứ? Jimmy cười:
-
Khoẻ. Có chìa khóa cho tôi không đấy?
Cầm
lấy chìa khóa, Jimmy lên lầu, ra mãi căn phòng nhỏ phía sau. Đồ vật trong phòng
vẫn y nguyên. Trên sàn nhà vẫn còn hột nút áo của ông Chánh thanh tra Ben
Price, lúc ông ấy cùng đám cảnh sát dưới quyền ập vào túm lấy anh.
Hạ
chiếc giường xếp xuống, Jimmy mở ngăn bí mật trong vách, lấy ra chiếc vali bám
bụi. Anh thận trọng đặt lên bàn, mở nắp, rồi đứng im, khoan khoái ngắm bộ đồ
nghề mở két sắt độc nhất vô nhị của anh, bộ đồ nghề mở két hữu hiệu nhất miền
Đông nước Mỹ. Nó đầy đủ các cơ phận, làm bằng loại thép cứng nhất, thiết kế
theo mẫu mới nhất. Nào khoan, nào đục, nào kẹp, nào kềm, có một số bộ phận do
đích thân Jimmy vẽ kiểu. Anh rất tự hào về bộ đồ nghề này. Anh đã phải trả hết
900 đô để đặt làm theo ý riêng của mình ở một chỗ chuyên làm dụng cụ cho giới
giang hồ.
Nửa
giờ sau, Jimmy xuống lầu, ra cửa. Giờ đây, anh mặc bộ complet vừa vặn, kiểu mới,
tay xách chiếc vali. Người chủ quán nháy mắt, hỏi:
-
Đi làm sớm thế?
-
Làm gì?
-
Jimmy ra bộ ngơ ngác
-
Ờ hay, cái cậu này. Tôi chỉ là một nhân viên công ty bánh ngọt và chế biến
lương thực New York đấy, nhớ chưa?
Người
chủ quán gật lia lịa, rối rít mời Jimmy uống rượu, nhưng anh từ chối, Jimmy
không bao giờ uống rượu. Một tuần sau ngày Valentine, người tù số 9762, được
phóng thích, một vụ trộm lớn được tiến hành rất khéo ở Richmond, bang Indiana.
Không một dấu vết để lại. Hai tuần sau, lại thêm một vụ khác. Lần này chiếc két
bị trộm là loại hiện đại nhất, có gắn cả thiết bị báo động chống trộm, thế mà
cánh cửa dày cộm của nó vẫn bị mở toang như người ta mở cửa sổ đón gió hè. Vụ
trộm này xảy ra ở Logansport, số của cải bị mất trộm trị giá khoảng 1500 đô,
trong tủ còn có nhiều hối phiếu và tiền xu lẻ nhưng không hề bị tên trộm mó tay
vào. Cảnh sát bắt đầu quan tâm, nhưng mãi đến vụ trộm ở ngân hàng Jefferson
City, số thất thoát lên cao, thì ông Chánh thanh tra Ben Price mới chịu xuất
quân. So sánh dấu vết tại hiện trường, ông phát hiện ngay một nét tương tự về
phong cách thực hiện của các vụ án. Ông tuyên bố:
-
Chính thằng Jimmy Valentine chứ không ai khác ! Hắn lại giở trò rồi đấy. Xem
cái núm khóa kia kìa - nó bị kéo tung ra cứ như người ta nhổ củ cải vào tháng
mưa ấy. Kiểu ấy thì chỉ có cái kích hiện đại của thằng Valentine mới làm nổi
thôi. Lại xem mấy thanh ngang kia kìa, chỉ khoan có một lỗ là bung ngay thế kia
thì ngoài thằng Valentine ra chẳng có ai làm nổi !
Ông
Ben Price đã thuộc lòng tính nết Jimmy. Ông nắm cả những thói quen nhỏ nhất của
tên trộm tài hoa này qua những lần điều tra vụ cướp ở Springfield vừa qua.
Jimmy thường đánh theo lối nhảy cóc. Đánh nhanh, rút lẹ, lẩn đi thật xa, rồi lại
ra tay tiếp, lần sau táo bạo hơn lần trước. Hắn không cần phụ tá. Giới chủ ngân
hàng phần nào nhẹ nhõm khi nghe tin ông Ben Price lại lên đường lần theo dấu vết
tên trộm quỷ quái ấy.
Một
chiều nọ, Jimmy Valentine tay xách vali, xuống xe tại một thị trấn nhỏ, tên là
Elmore. Đấy là một thị trấn hẻo lánh, cách đường xe lửa xuyên Mỹ trên năm dậm,
thuộc bang Arkansas. Trông anh ta như một sinh viên năm cuối bậc đại học, thích
thể thao, đang trên đường về quê thăm nhà. Bước chậm rãi trên lề đường lót ván,
anh dừng chân ở khách sạn.
Bỗng
một thiếu nữ băng qua đường, đi ngang trước mặt anh, rồi rẽ vào căn nhà có treo
tấm biển " Ngân hàng Elmore". Tình cờ cô liếc mắt nhìn anh. Thế là tâm
hồn anh như choáng ngợp bởi ánh mắt diệu kỳ ấy, đầu óc bay bổng tận đâu đâu.
Anh như đã biến thành một người nào khác. Cô thiếu nữ thẹn thùng cúi gầm mặt,
hai má ửng hồng. Chả lẽ ở Elmore này, ăn vận như thế,... đẹp trai như thế, hiếm
lắm !
Jimmy
vội túm ngay lấy một cậu bé con đang ngồi chơi trên bậc thềm gần đấy, giả vờ
đang có ý muốn mua cổ phiếu của ngân hàng ở đây, nên phải hỏi để nắm tình hình.
Cứ mỗi câu hỏi, anh ta lại giúi vào tay cậu bé đồng mười xu. Một lúc sau, cô
gái đi ra, lần này không thèm để mắt đến chàng trai tay xách vali vẫn còn đứng
đấy. Jimmy nháy mắt, hỏi cậu bé:
-
Hình như là cô Polly Simpson đấy phải không?
-
Không đâu, chính là cô Annabel Adams đấy chứ. Bố cô ấy là chủ ngân hàng này.
Jimmy
đến khách sạn gần đấy, đăng ký mướn phòng với tên Ralph Spencer. Anh nhẩn nha ở
quày tiếp tân, gợi chuyện với anh nhân viên khách sạn, nói cho anh ta hay rằng
mình muốn ở lại thị trấn Elmore này để làm ăn bằng việc kinh doanh giày, liệu
có sống nổi không?
Người
nhân viên tiếp tân nhìn vẻ bên ngoài bảnh bao của Jimmy ra dáng kính nể. Anh ta
nhiệt tình cho biết: - Vâng, mở hàng giày ở đây sống lắm ! Hiện ở đây chưa có
nơi nào kinh doanh giày cả. Trước nay mặt hàng này chỉ được bày bán ở cửa hàng
tạp hóa và vật tư ở đằng kia. Việc kinh doanh buôn bán tại đây đang có chiều hướng
phát triển khá. Hi vọng rằng sau khi cân nhắc thiệt hơn, ông sẽ quyết định lập
nghiệp ở đây. Dân cư nơi đây hiền và hiếu khách lắm !
Jimmy
cười:
-
Vâng. Cảm ơn nhiều. Tôi sẽ ở lại vài ngày xem sao. ồ, không cần gọi bồi làm gì,
tự tôi xách lấy được rồi. Thế là Ralph Spencer, con phượng hoàng thoát xác cất
cánh lên cao từ đống tro tàn của người tù Valentine - đống tro tàn phát xuất từ
ngọn lửa tình nồng cháy qua lần đầu gặp gỡ. Jimmy quyết định lập nghiệp ở thị
trấn nhỏ tên Elmore này. Hiệu giày của anh hoạt động tốt, có lãi.
Về
mặt quan hệ xã hội, Jimmy cũng thành công không kém, anh quen biết nhiều, và
hơn cả, sở nguyện của anh cũng đã thành. Annabel Adams nay là bạn anh và tình cảm
của anh dành cho nàng ngày càng say đắm. Đến cuối năm ấy, có thể tóm tắt hoàn cảnh
sống của chủ hiệu giày Ralph Spencer như sau: anh được hầu hết cư dân trong thị
trấn tin yêu, cửa hàng giày của anh ngày càng thịnh vượng. Trên tất cả, anh vừa
đính hôn với cô Annabel Adams và đám cưới sẽ cử hành trong hai tuần nữa. Ông
Adams, chủ ngân hàng Elmore, bố vợ tương lai của anh, rất hài lòng với chàng rể
quý. Phần Annabel, cô yêu anh bao nhiêu thì quý trọng anh chừng ấy. Lúc này,
Ralph Spencer gần như là thành viên chính thức của gia đình Adams. Ngày nào anh
cũng đến chơi nhà bố vợ và nhà cô chị của Annabel.
Một
hôm, Jimmy ngồi viết thư cho một người bạn ở St. Louis:
Billy thân mến,
Tớ
muốn tối thứ tư tới đây, lúc chín giờ, cậu đến quán Sullivan ở Little Rock gặp
tớ. Nhờ cậu giúp cho một việc. Ngoài ra, tớ muốn tặng cậu bộ đồ nghề của tớ. Tớ
biết cậu khoái muốn chết khi có được một bộ như thế, làm bộ khác phải mất hơn
nghìn đô- la là cái chắc. Billy ạ, tớ đã bỏ nghề rồi - được hơn năm nay. Hiện tớ
đang có một cửa hàng, một cuộc sống lương thiện và hai tuần nữa tớ sẽ làm đám
cưới với một cô gái tuyệt diệu nhất trên đời này. Cậu biết không? Tớ đã nhận thức
rằng chỉ lương thiện mới sống đời được, và tớ đã nhất quyết từ nay sẽ không tơ
hào của ai một đồng xu nhỏ. Cưới vợ xong, tớ sẽ bán tất rồi dọn về miền Tây
sinh sống, chỉ ở đấy mới hi vọng tớ sẽ không bị quấy rầy vì những tai tiếng cũ
của mình. Tớ nói thật đấy ! Vợ tớ đúng là một nàng tiên. Nàng tin ở tớ hết lòng
và chính vì thế tớ sẽ cố hết sức không làm một điều gì để phụ lòng tin ấy. Nhớ
đến quán Sully' s nhé. Tớ cần cậu lắm, và tớ sẽ đem bộ đồ nghề đến cho cậu.
Bạn
cậu, Jimmy
Vào
tối thứ hai ấy. lúc Jimmy đang ngồi viết những dòng cuối cùng gởi cho bạn, thì
Ben Price ngồi lắc lẻo trên chiếc xe ngựa thồ chạy đến Elmore. Đến nơi, ông lặng
thinh, kín đáo rảo quanh một vòng để nắm tình hình qua chiếc gương trong cửa
hàng tạp hóa nằm đối diện với tiệm giày của Ralph Spencer. Ông chăm chú quan
sát thật kỹ dung mạo và dáng điệu của ông chủ trẻ. Ben Price thích thú cười:
-
Thế đấy, Jimmy, chú mày lại sắp đi cưới con gái chủ ngân hàng cơ đấy !
Sáng
hôm sau, Jimmy đến dùng điểm tâm bên nhà vợ. Hôm nay, anh định đi Little Rock để
sắm sửa mấy món đồ chuẩn bị cho đám cưới và mua một món quà thật đáng giá cho
Annabel. Kể từ lúc định cư ở Elmore đến nay, đây là lần đầu tiên anh rời thị trấn
đi xa. Có lẽ không hề gì, vì tính từ vụ " làm ăn" cuối cùng đến nay
đã ngót một năm rồi. Điểm tâm xong, cả nhà Annabel đều kéo nhau đi tiễn chân
Spencer - ông Adams, Annabel, cả cô chị của Annabel cùng hai cô gái nhỏ mới lên
năm và lên chín. Họ đến khách sạn nơi Jimmy ở để anh lấy hành lý - chiếc vali dạo
ấy. Rồi tất cả kéo nhau đến ngân hàng. ở đấy, xe ngựa đang chờ Jimmy cùng với
người xà ích tên Dolph Gibson để đưa anh ra ga. Ông Adams mời chàng rể quý vào
ngân hàng chơi chốc lát, ông muốn khoe mọi người chiếc tủ sắt hiện đại ông vừa
cho lắp đặt xong dưới tầng hầm. Đám nhân viên ngân hàng cúi chào anh răm rắp.
Đấy
là một két sắt khá lớn được gắn chìm vào vách. Cửa tủ rất chắc chắn, mỗi lần
quay tay nắm là ba thanh thép lớn đâm sâu, gắn chặt vào vách tủ. Trên cửa còn
có cả núm khóa hẹn giờ tự động. Ông Adams phổng mũi giải thích những tính năng
hiện đại của chiếc két sắt cho chàng rể quý, nhưng anh ta tỏ ra không quan tâm
lắm. Hai bé gái, cháu May và Agatha, con gái của người chị Annabel, tỏ vẻ thích
thú lắm. Chúng trố mắt nhìn lớp thép bóng loáng, mấy núm điều khiển tròn xoe
trên cửa.
Trong
khi mọi người đang lắng nghe ông Adams giải thích về cách đóng mở cửa, Ben
Price từ từ bước vào, ông ta tì tay lên mặt quày bình thản nhìn quanh. Cô nhân
viên đến hỏi, ông đáp đang chờ người quen.
Bỗng
có tiếng phụ nữ la thất thanh, không khí hoảng hốt bao trùm lấy khu hầm để tủ sắt.
Nhân lúc người lớn đang ham chuyện, cô bé May, chín tuổi, đùa nghịch đẩy Agatha
vào trong tủ rồi đóng sập cửa lại. Cô bé còn bắt chước ông ngoại, kéo tay khóa
rồi vặn mấy núm điều khiển trên cửa.
Ông
Adams vội nhào đến chụp lấy tay nắm lay mạnh, nhưng muộn rồi. Ông hốt hoảng kêu
lên:
-
Chết rồi ! Không tài nào mở được. Lại chưa kịp chỉnh số hẹn giờ mới chết!
Người
mẹ thất đảm hét hớn. Ông Adams run rẩy trấn an con gái:
-
Giữ bình tĩnh đi nào ! Agatha cháu ơi !
-
Ông cố gọi thật lớn
-
Cháu nghe ông nói không?
Trong
bầu không khí im lặng đến nghẹt thở, mọi người nghe rõ tiếng khóc la của cô bé
đang bị nhốt trong hầm tối. Người mẹ khóc nức nở, cuống quýt lên:
-
Ôi, phải làm gì kia chứ! Hãy phá cửa ra ngay !
Ông
Adams thất vọng, lắc đầu:
-
Con ơi, phải đến mãi Little mới có người mở được loại cửa này. Ông Ralph
Spencer, ta phải làm sao đây? Con bé đến chết mất ! Trong ấy ngộp lắm và đầy
bóng tối nữa, con bé đến chết vì khiếp sợ thôi !
Người
mẹ lúc này như phát cuồng lên, chị đập mạnh đôi tay yếu ớt vào cánh cửa thép nặng
nề dầy cộm như muốn phá tung nó ra để cứu con mình. Có người hoảng quá, định lấy
cốt mìn phá cửa. Nhưng làm như vậy thì còn gì cháu bé bên trong. Annabel ngước
mắt nhìn Jimmy, ánh mắt khẩn khoản đầy hi vọng. Hi vọng, vì đối với nàng, người
yêu của nàng có thể làm được tất cả, ngay cả những điều kỳ diệu nhất.
-
Anh Ralph, hãy giúp chị ấy đi anh.
Jimmy
nhìn sâu vào mắt nàng, miệng nở một nụ cười khó hiểu. Đối với anh, yêu cầu của
nàng chính là mệnh lệnh của trái tim anh. Anh nói:
-
Annabel, em hãy cho anh đoá hồng trên áo em. Cô bỡ ngỡ, không tin vào tai mình,
nhưng vẫn đưa tay gỡ lấy cánh hồng trên áo, trao cho người yêu. Jimmy cẩn thận
cài cánh hồng vào túi, rồi bắt đầu xắn tay áo. Chính qua hành động xắn áo ấy,
nhân vật Ralph Spencer đã chết, và tên trộm tài danh Jimmy Valentine đã trỗi dậy
từ đống tro tàn quá khứ.
Anh
nói ngắn, gọn:
-
Mọi người tránh ra hết đi !
Anh
mở toác chiếc vali mang theo. Và từ lúc ấy đối với anh, chung quanh như không
có ai. Bằng những hành động rất chính xác, nhanh gọn, anh lấy đồ nghề ra, sắp xếp
theo thứ tự sử dụng, vừa làm vừa huýt sáo nho nhỏ. Đấy là một thói quen cố hữu
của anh lúc đang " hành sự". Mọi người nhìn anh trân trối.
Chỉ
một phút sau, mũi khoan nhỏ của Jimmy ăn thật ngọt vào cánh cửa thép. Mười phút
sau, cánh của mở toang. Anh đã phá cả kỷ lục chính anh lập nên qua các lần mở
trước.
Cô
bé Agatha té xỉu trong vòng tay mẹ. Không việc gì.
Jimmy
Valentine cầm lấy áo khoác vắt trên ghế đi nhanh ra cửa. Anh nghe có tiếng kêu
" Anh Ralph !" thật thân thương nhưng xa vắng làm sao. Anh vội bước
đi.
Bỗng
có người chắn lối anh đi.
Jimmy
cười, vẫn nụ cười khó hiểu ấy:
-
A, xin chào ông Ben. Ông đã đến đấy ư? Thôi ta đi nào, đến mãi bây giờ tôi mới
thấy được rằng cuộc sống thật phù du vô ích.
Nhưng
ông Ben Price cứ đứng yên. Ông ta nói:
-
Ông Ralph Spencer, ông nhầm rồi đấy ! Tôi không hề quen ông. Hình như xe đang
chờ ông ngoài ấy?
Nói
xong, ông quay lưng đi thẳng.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét
namkts57@gmail.com