Cỗ xe độc mã - Nikolai Gogol

Cỗ xe độc mã

Nikolai Vasilievich Gogol

Ngo Thai Thach dịch

Thị trấn B – trở nên cực kỳ sôi động từ khi có một trung đoàn kỵ binh đến lập doanh trại ở đây. Khi trước, cuộc sống trong cái thị trấn này thật là vô cùng chán ngắt và tẻ nhạt. Trước đây, nếu bạn có tình cờ phải đi ngang qua thị trấn này, và nhìn xéo qua những túp nhà tranh vách đất bé nhỏ ở đây, thấy những diện mạo tối tăm đến kinh ngạc của chúng, thì đúng là chả có bút nào tả xiết được cho tâm trạng của bạn khi cảm nhận thấy những khung cảnh buồn rười rượi này. Khi đó, bạn như trải qua một tâm trạng thật khủng khiếp, y như một tâm trạng bạn vừa mới bị thua sạch tiền trong một canh bạc nào đó, hoặc ví như bạn vừa phạm một sai lầm rất tệ hại nào đó trong công ty của mình. Những mảnh vữa trát tường trên những túp nhà, hầu như bị nước mưa ngấm ướt sũng, và bị bong tróc rơi ra từng mảng làm cho những bức tường bị nham nhở như ghẻ lở, trong khi đó thì những mái tranh cũ nát chụp lên trên nom đến là xiêu vẹo.

Theo một thói quen rất phổ biến ở cái thị trấn miền nam nước Nga này, đã từ lâu cảnh sát trưởng thường ra lệnh cho đốn hạ hết toàn bộ cây cối trong vườn để việc quan sát dễ dàng hơn. Chả có một ai gặp phải một vấn đề gì trong cái thị trấn này cả, trừ phi đó là một con gà chạy qua con đường đầy bụi và mềm như một chiếc gối. Khi có một trận mưa nhỏ, lớp bụi này tự động biến thành một lớp bùn nhầy nhụa, và sau đó thì toàn là lợn chạy đông đặc trên các đường phố. Với những bộ mặt rất lợn, chúng chạy lông nhông, và phát ra những tiếng ủn ỉn đến chói tai, làm cho những người lữ hành đi ngang qua đây, buộc phải thúc ngựa chạy tránh đám lợn này càng nhanh càng tốt. Đôi khi, có một phú ông sống ở vùng lân cận, chủ của đám tá điền, đi qua đây trên chiếc xe, một loại xe bò do ngựa kéo, chất đầy xung quanh là những bao bột mì, và quất roi điều khiển con ngựa cái màu hồng phi nước đại. Còn về diện mạo của khu chợ thì thật là ảm đạm. Ngôi nhà của lão thợ may nằm ưỡn ra bên ngoài trông đến là ngớ ngẩn, nó không chìa thẳng ra phía trước mà nó lại vẹo sang một bên thật kỳ khôi. Đối mặt với túp nhà của lão thợ may, là một ngôi nhà gạch có hai ô cửa sổ chưa được hoàn thiện xong cách đây 15 năm về trước, còn xa hơn một chút, là một quầy hàng bằng ghỗ to tướng đứng chênh vênh và phủ đầy một màu bùn đất. Quầy hàng này, vốn được tay cảnh sát trưởng dựng lên từ hồi ông ta trẻ, và trước khi ông ta nhiễm phải thói quen buồn ngủ ngay sau khi ăn tối, và sau khi uống một loại nước sắc quả lý gai khô vào mỗi buổi chiều. Bao quanh tất quanh khu chợ còn lại thì chả còn một thứ gì khác ngoài hàng cọc dậu. Nhưng ở chính giữa thì mọc vài cái lán nhỏ, ở trong đó đặt một gói bánh ngọt hình tròn, một người đàn bà mập mạp mặc bộ y phục màu đỏ chóe, một thỏi xà phòng, vài lạng quả hạnh đắng, một vài mẩu than chì, một vài cuộn bông, và hai người bán hàng đang chơi "svaika", một trò chơi tương tự như trò ném vòng, đó là một quang cảnh của khu chợ mà mọi người luôn được nhìn thấy.

Nhưng sự có mặt của trung đoàn ky binh đã làm thay đổi tất cả ở nơi đây. Các đường phố trở nên sống động hơn, và nó đã khoác lên thị trấn một diện mạo khá khác xưa. Dân cư ở đây thường nhòm ra từ trong những túp nhà bé nhỏ của họ, và luôn bắt gặp một vị sĩ quan có dáng vóc cân đối và cao lớn, đội một chiếc mũ lông chim, đang trên đường đi đến các doanh trại của một trong những người đồng chí của mình để thảo luận về cơ hội thăng tiến, hoặc về chất lượng của những loại thuốc lá mới, hoặc có thể là vấn đề rất tai hại về chiếc xe ngựa của mình. Quả thực, chiếc xe ngựa đó cũng có thể được coi là của chung của cả trung đoàn, nó cứ được chuyển tay hết từ người sang người khác. Hôm nay thì nó được viên thiếu tá trèo lên phóng như bay ra ngoài thị trấn, đến ngày mai thì lại nhìn thấy trong nhà để xe ngựa của tay trung úy, và rồi đến tuần sau lại thấy vị thiếu tá đang tra dầu mỡ vào bánh xe. Những hàng rào trước đây để ngăn cách các ngôi nhà, nay bỗng nhiên trở thành nơi để cắm phơi lủng lẳng toàn là mũ lính, những chiếc áo khoác bằng len màu xanh thì treo đầy trên những ô cửa đi. Người ta còn nhìn thấy cả những sợi râu thô ráp, những sợi ria cứng như rễ tre, và những chiếc bàn trải quần áo vương vất đầy rẫy trên tất cả các con đường trong thị trấn. Những sợi râu đó được nhìn thấy ở khắp mọi nơi, nhưng có lẽ chúng hiển diện nhiều hơn tất cả vẫn là ở khu chợ, chúng bám cả trên vai những người đàn bà thường hay túm tụm về đây từ khắp thị trấn để mua sắm. Những viên sĩ quan đã góp phần rất náo nhiệt cho xã hội ở cái thị trấn B bé nhỏ này.

Xã hội ở đây cũng rộn ràng đối với cả vị thẩm phán, người mà hiện đang sống chung với vợ của một tay trợ tế, và đối với cả vị cảnh sát trưởng, một người đàn ông rất nhạy cảm, nhưng lại là một tay chỉ ngủ suốt ngày, ông ta ngủ từ lúc sau khi ăn tối cho đến tận đêm khuy, rồi từ đêm khuy cho đến tận lúc ăn tối.

Cuộc sống sinh động chung lại càng được tăng thêm, khi thị trấn B trở thành nơi cư ngụ của một vị tướng chỉ huy lữ đoàn thuộc trung đoàn kỵ binh. Có rất nhiều quí ngài ở bên vùng lân cận, không ai có thể nghi nghờ về sự tồn tại của họ, cũng bắt đầu đến thị trấn với mục đích viếng thăm các vị sĩ quan ở đây, hoặc, có thể, chơi với nhau một trò chơi linh tinh nào đó, với đủ thứ chuyện trên đời. Tôi rất lấy làm tiếc rằng, vì không thể nhớ lại được với lý do gì, mà vị tướng chú tâm nguyên cả một ngày để làm một bữa tối rất thịnh soạn. Mọi sự chuẩn bị cho bữa ăn này thật tràn ngập. Tiếng kêu loảng xoảng của dao thớt trong nhà bếp vang xa đến tận cổng của thị trấn. Toàn bộ khu chợ là nơi cung cấp thực phẩm, đến cả vị thẩm phán và bà vợ của tay trợ tế cũng tự tìm đến để trợ giúp trong ngày hôm đó, họ ra tay làm giúp những món tráng miệng và những chiếc bánh bột mì. Chiếc sân nhỏ trong ngôi nhà của vị tướng đang sử dụng, chật cứng toàn xe cộ. Khách khứa thì chỉ có các sĩ quan và những quí ông ở bên vùng lân cận.

Trong số thực khách đó, về sau đáng chú ý nhất vẫn là Pythagoras Pythagoravitch Tchertokoutski, một trong những nhà quí tộc hàng đầu trong vùng của thị trấn B, một nhà hùng biện nảy lửa nhất trong những cuộc bầu cử giới quí tộc, và là chủ nhân của một đám người rất tao nhã. Ông ta đã từng phục vụ trong một trung đoàn kỵ binh, và cũng đã từng là một trong những sĩ quan hoàn hảo nhất, ông ta luôn tỏ ra chính mình trong tất cả các buổi khiêu vũ và những bữa tiệc tùng, ở những nơi mà trung đoàn của ông ta đã từng đóng quân. Những thông tin về người này, thì có thể đi hỏi tất cả các cô bạn gái ở Tamboff và Simbirsk, thì họ đều nắm rõ như lòng bàn tay. Ông ta chắc chắn sẽ còn nổi danh ra khắp các vùng khác, nếu như ông ta không bị buộc phải rời khỏi quân ngũ, do hậu quả của một trong những việc mà người ta thường nói là "một vấn đề rất đáng ghét". Việc này do ông ta gây ra, hay là gặp phải tai họa?, tôi không dám nói chắc chắn. Nhưng thật không thể bàn cãi là, ông ta đã bị buộc phải nộp đơn xin từ chức. Tuy nhiên, rủi ro đó cũng chả làm ảnh hưởng gì đến sự kính trọng của mọi người đối với ông ta cho đến lúc này.

Tchertokoutski thường mặc một chiếc áo khoác kiểu quân đội, đi một đôi giày có lắp đinh và để ria mép, cốt để mọi người không tưởng lầm là ông ta đã từng phục vụ trong bộ binh, một binh chủng mà ông ta tỏ ra khinh thường nhất. Ông ta thường hay lui tới nhiều lễ hội, nơi mà tụ tập toàn là những dân cư miền nam nước Nga, ở đấy toàn là những chị bảo mẫu, những cô gái dong dỏng cao, và những quí ông vạm vỡ thường đến đây trên những chiếc xe bóng lộn, cùng với những diện mạo khác thường mà chưa có ai từng được nhìn thây, dù chỉ trong giấc mơ. Ông ta theo bản năng vốn có, đã phỏng đoán được những địa điểm mà một trung đoàn kỵ sẽ đóng quân, và ông ta cũng chẳng bao thất bại trong việc tự giới thiệu về mình trước các sĩ quan chỉ huy. Khi đã ngửi thấy rõ họ ở vị trí nào rồi, ông ấy liền nhảy lên chiếc xe ngựa bốn bánh tao nhã của mình, phóng thẳng đến đó rồi chẳng bao lâu sau đã làm quen được với họ. Ở cuộc bầu cử gần đây nhất, ông ta đã tổ chức một bữa tối rất thịnh soạn để mời toàn bộ giới quý tộc, trong bữa tiệc đó ông ta tuyên bố trịnh trọng rằng, nếu đắc cử làm thống soái ông ta sẽ cất nhắc tất cả các quí ông đây lên những vị trí tốt nhất. Ông ta luôn có một cách cư xử tàm tạm của một người đại quí tộc. Ông ta cưới được một vợ khá xinh xắn cùng với một của hồi môn gồm có hai trăm nông nô và vài ngàn đồng Rúp. Số tiền này ngay lập tức được tận dụng để mua sáu con ngựa tốt nhất, vài cái khóa bằng đồng thau mạ vàng, và một con khỉ đã được thuần hóa. Ông ta còn thuê thêm một tay đầu bếp người Pháp. Số lượng hai trăm nông nô của quí bà vợ, cũng như hai trăm tá điền nữa của quí ông chồng, thì đều đã được mang cầm cố cho ngân hàng. Nói chung, ông ấy là một nhà quí tộc chính hiệu. Bên cạnh ông ta, cũng còn có một vài quí ông khác trong số các thực khách của vị tướng, nhưng chẳng bõ bèn gì mà phải nói nhiều về họ. Trong số các vị khách dự tiệc về phía sĩ quan của trung đoàn, có một viên đại tá và một tay thiếu tá mập ú. Vị tướng chủ nhân bữa tiệc, là người cũng có một thân hình khá mập mạp; ông ta là một vị sĩ quan chỉ huy tốt, tuy nhiên đó là theo như các thuộc cấp của ông ta nhận xét. Vị tướng này còn có một giọng nói khá trầm.

Bữa tối hôm đó được tổ chức khá long trọng; toàn những món ngon vật lạ, nào là cá tầm, cá tầm sông, chim ôtít, măng tây, chim cút, gà gô, nấm. Toàn bộ các món ăn thơm ngon đó, đã được trải qua sự khảo nghiệm không thể chê vào đâu được của một người đầu bếp điềm đạm, trong nguyên cả hai mươi bốn giờ trước bữa ăn tối. Bốn người lính, những người đã được tuyển chọn để trợ giúp cho đầu bếp, họ phải làm liên tục không nghỉ suốt cả đêm ròng, nào là dao thớt trong tay, nào là pha trộn món ragu và nước thịt đông. Vô số những loại chai rượu cổ dài, được pha trộn với những chai cổ ngắn, la liệt ê hề những chai rượu vang đỏ và rượu vang ở đảo Mađêra. Một ngày hè thật đẹp trời, những cánh cửa sổ được mở rộng, những chiếc đĩa đựng đầy kem xếp trên mặt bàn ăn, phía trước những chiếc sơ mi của các quí ông trong bộ thường phục bị nhàu nát, và một cuộc đàm luận huyên náo và phấn khích thật rộn ràng, lúc thì giọng của vị tướng át hẳn tiếng của đám đông, lúc thì tiếng vẩy rắc của rượu Sâm banh, tất cả trở thành một bản hòa âm lý tưởng. Sau bữa tối, khách khứa sau khi đứng dậy khỏi bàn ăn, đều cảm thấy vui vẻ và thoải mái với sự no nê phè phỡn, và khi đã mồi lửa cho những chiếc tẩu thuốc của mình, tất cả đều bước ra hiên cùng với những tách cà phê trên tay.

Đồng phục của vị tướng, viên đại tá, thậm chí của cả viên thiếu tá đều bị bật hết cả khuy cài, do vậy để hở ra những chiếc dây đeo quần thanh tao nhẹ nhàng làm bằng chất liệu tơ lụa, nhưng các ngài sĩ quan vẫn giữ nguyên được vẻ tôn kính cần thiết.

"Chúng ta có thể nhìn thấy nó ngay lúc này", lúc này vị tướng mới buông lời, "người bạn yêu quí của tôi đang ở đây", vị tướng nói tiếp và hỏi người sĩ quan phụ tá của mình, một sĩ quan trẻ lanh lợi và có vóc người cân đối, "có con ngựa cái màu hồng đã được mang đến đây. Đấy mời các quí ông hãy tự xem đi nhé". Vừa nói, vị tướng cũng vừa rít một hơi dài trên cái tẩu thuốc và nhả ra một luồng khói mù mịt.

- Con ngựa cái này hiện nó vẫn chưa được bình phục, giờ không có lấy một cái chuồng ngựa tươm tất ở cái nơi bé nhỏ đáng nguyền rủa này. Nhưng xem ra nó vẫn không tồi. Puf, puf, vị tướng vừa nói vừa bặp bặp rít và phả ra một luồng khói thuốc mịt mờ.

- Thưa đại nhân, từ lâu – puf-puf-puf- ngài đã hạ cố mua con ngựa này?. Tchertokoutski cũng vừa bặp bặp rít cái tẩu thuốc vừa hỏi.

- Puf-puf-puf-puf, cũng chưa lâu lắm đâu, tôi mới có nó từ một trại nhân giống cách đây hai năm.

- Thưa đại nhân, ngài đã hạ cố mang về lúc nó đã được thuần dưỡng, hay là ngài đã tự mình thuần dưỡng nó ở đây?.

- Puf-puf-puf-puf, ở đây. Khi trả lời câu nói này, vị tướng như biến mất phía sau đám khói thuốc phun trào.

Vào ngay lúc đó, một người lính nhảy ra khỏi chuồng ngựa. Tiếng vỗ móng giậm chân của con ngựa vang lên, và một người lính khác với bộ ria rậm rạp, mặc chiếc áo khoác màu trắng, ló ra, nắm lấy dây cương con ngựa cái đang run rẩy và sợ hãi, đột nhiên con ngựa lồng lên, và nhấc bổng anh lính lên bằng những bước dậm chận của nó. "Nào, lại đây Agrafena Ivanovna", anh lính nài nỉ và dẫn con ngựa cái đi về phía hiên nhà.

Tên của con ngựa cái là Agrafena Ivanovna. Mạnh mẽ và dũng cảm như miền đất phương Nam tươi đẹp vậy, nó vỗ móng ầm vang trên bậc tam cấp bằng gỗ, rồi đột nhiên im bặt.

Vị tướng bắt đầu nhìn con ngựa với vẻ mặt thật là mãn nguyện, rổi ông ta cất cái tẩu thuốc vào túi áo. Viên đại tá liền chạy xuống dưới bậc thang vỗ nhè nhẹ lên cổ con ngựa cái. Tay thiếu tá thì vuốt vuốt lên khắp bốn vó của nó, và tất cả các sĩ quan khác cũng đều tấm tắc những cái đầu lưỡi, khen lấy khen để con ngựa cái.

Tchertokoutski cũng liền rời khỏi hiên nhà, để chạy đến chọn lấy một vị trí bên cạnh con ngựa cái. Người lính đang nắm dây cương, cố gắng ghì chặt dây cương và vất vả lắm mới giữ được con ngựa cái đứng yên tại vị trí các quan khách.

Tchertokoutski nói:

- Tốt, rất tốt, một con ngựa có hình dáng rất đẹp. Thưa đại nhận, ngài cho phép tôi được hỏi nó là một con ngựa có nước phi tuyệt vời chứ?.

- Nước phi của nó rất hay, nhưng do tay bác sĩ dớ dẩn, quỉ tha ma bắt hắn đi, hắn đã cho con ngựa uống vài viên thuốc gì đó, làm cho nó bị hắt hơi đã hai ngày nay rồi.

- Nó là con ngựa tốt, một con ngựa rất tốt. Thưa đại nhân, ngài đã có một cỗ xe ngựa thích hợp chưa?.

- Cỗ xe ngựa? Nhưng đây là một con ngựa cưỡi.

- Tôi biết điều đó, tôi đặt câu hỏi, thưa đại nhân, chỉ muốn là để biết nếu ngài có một cỗ xe thích hợp cho những con ngựa khác của ngài?.

- Không, tôi không có nhiều hướng lựa chọn về cỗ xe, tôi cũng phải thú nhận rằng, đôi khi trước đây, tôi cũng có ý nuốn mua một cỗ xe độc mã thời nay. Tôi đã viết thư về ý định này gửi cho em tôi hiện đang sống ở St. Petersburg, nhưng không biết là cậu ta có thể gửi cho tôi được không.

- Thưa đại nhân, tôi thấy rằng ở đó không có những chiếc xe độc mã tốt hơn ở Vienna đâu ạ. Viên đại tá nhận xét:

- Anh nói đúng đó, đại tá. Puf-puf-puf.

- Tôi có một cỗ xe độc mã rất tuyệt với, thưa đại nhân, một cỗ xe của Vienna đích thực. Tchertokoutski xen vào.

- Cỗ xe mà ngài đang đi?.

- Ô không, tôi dùng nó cho những việc thông thường khác, nhưng một số bọ phận thì thật là phi thường. Nó nhẹ tựa lông hồng, và nếu ngài ngồi trên cỗ xe đó, thì ngài sẽ cảm thấy được đung đưa như đang ngồi trên một cái nôi.

- Khi đó rất dễ chịu chứ?

- Vô cùng dễ chịu và thoải mái; những lớp đệm, các thanh giảm xóc, và toàn bộ những thứ khác đều lý tưởng.

- Ôi chao! Thật tuyệt vời.

- Và còn có thể chất lên đó được rất nhiều thứ nữa. Tôi chưa bao giờ nhìn thấy một cỗ xe nào giống như nó, thưa đại nhân. Khi tôi còn phục vụ trong quân ngũ, cỗ xe đó như một căn phòng, nó chứa được 10 chai rượu rum, hai mươi phuntơ thuốc lá, sáu bộ quân phục, và hai cái tẩu thuốc, loại tầu thuốc dài nhất có thể tưởng, thưa đại nhân, còn cái túi phía trong, ngài có thể để được cả một con bò thiến.

- Như vậy là rất tốt.

- Thưa đại nhân, nó có giá bốn ngàn rúp đấy ạ.

- Nó hẳn là rất tốt với cái giá đó. Vậy ông đã tự mua nó?

- Không, thưa đại nhân, tôi có nó chỉ là tình cờ. Một trong những người bạn của tôi đã mua được nó, một người đồng chí tốt, người mà nếu gặp được anh ta thì ngài sẽ cảm thấy rất hài lòng. Chúng tôi vốn rất thân mật với nhau. Những cái gì của tôi đều là của anh ấy, và những thứ gì của anh ấy cũng là của tôi. Số là, tôi đã thắng được cỗ xe của anh ấy chỉ qua một ván bài thôi. Thưa đại nhân, nếu ngài có ý tốt cho niềm vinh dự của tôi được đón tiếp ngài vào bữa tối ngày mai? Thì ngài có thể chiêm ngưỡng cỗ xe độc mã của tôi.

- Tôi cũng chả biết nói gì nữa. Một mình tôi thì chắc là không thể được rồi – còn nếu ngài cho phép, tôi sẽ đến cùng với các sĩ quan đây.

- Tôi xin chân trọng kính mời các vị đây nữa. Tôi xem đây như là một niềm vinh dự rất đỗi lớn lao, thưa các quí ông, rất vui mừng được đón tiếp các ông ở nhà tôi.

Viên đại tá, tay thiếu tá và các sĩ quan khác cùng đồng thanh cảm ơn ngài Tchertokoutski.

- Tôi dựa theo quan điểm của mình, thưa đại nhân, nếu một người mua bất kỳ thứ gì, nó sẽ trở thành điều tốt; nó không đáng để nhận lấy phiền muộn, nếu như nó trở thành đồ dở. Nếu ngài cho tôi niềm vinh dự được đón tiếp ngài vào ngày mai, tôi sẽ cho ngài xem một số sự chỉnh trang mà tôi đã thực hiện trên điền trang của tôi.

Vị tướng quay sang nhìn ngài Tchertokoutski, và phả ra một luồng khói thuốc.

Tchertokoutski đã làm mê hoặc các sĩ quan bằng ý định mời mọc của mình, và nhẩm sẵn các loại món ăn để chiêu đãi họ. Ông ta đưa mắt rất vui vẻ nhìn về phía các quí sĩ quan, những người mà sự hiển diện của họ sẽ làm tăng thêm sự chú ý đối với ông ta, rất dễ nhận thấy điều đó từ biểu lộ trong những ánh mắt và những cái nửa gật đầu ngắn ngủi mà họ đã dành cho ông ta. Tchertokoutski ra vẻ suồng sã, và biểu hiện một giọng nói có vẻ rất hài lòng.

- Thưa đại nhân, ngài sẽ được làm quen với bà chủ nhà.

- Đó là điều hân hạnh nhất đối với tôi. Vị tướng trả lời, và xoắn xoắn hàng ria mép của mình.

Tchertokoutski đã nhất quyết ra về ngay lập tức, để chuẩn bị mọi thứ cần thiết cho sớm sủa. Ông ta đã đi lấy cái mũ của mình, nhưng có một số mệnh mới xảy ra, đã làm cho ông ta còn phải lưu lại chỗ vị tướng thêm một khoảng thời gian nữa. Những bàn cờ bạc trong lúc này đã được trải ra, và toàn bộ khách khứa đang bắt đầu chia thành từng nhóm bốn người một, họ ngồi rải rác trong khắp căn phòng. Ánh sáng được thắp lên rực rỡ. Lúc này Tchertokoutski chả còn biết có nên ngồi xuống đánh bài hay không. Nhưng các vị sĩ quan đã mời ông ta ngồi lại. Ông ta tâm niệm rằng, nguyên tắc của sự lễ độ là buộc phải chấp thuận. Vậy là ông ta ngồi xuống. Không biết một ly rượu Pân nằm ngay nơi khuỷu tay của ông ta từ khi nào, nhưng ông ta vẫn cầm lên tu một hơi không cần để ý. Sau khi chơi được hai hội bài, Tchertokoutski lại nhìn thấy một ly rượu Pân nữa ngay gần tay mình, ông ta lại cầm lên làm liền một hơi hết sạch, và cũng không quên lời nhắc nhở:

- Đã đến lúc rồi, các quí ngài, tôi đã đến lúc phải về nhà rồi.

Nhưng một lần nữa, ông ta lại ngồi xuống và chơi hội bài mới. Trong lúc đó, cuộc trò chuyện đang phát ra từ những góc phòng trở nên riêng biệt. Những người chơi bài thì tương đối im lặng, nhưng những người không chơi, đang ngồi trên chiếc Đivăng phía bên cạnh chuyện trò ầm ĩ. Từ một góc Đivăng, một viên đại úy đang ngậm chiếc tẩu thuốc trong miệng, anh ta đang thu hút sự chú ý của quan khách tập trung xung quanh bằng những câu chuyện hùng hồn của mình về những cuộc phưu lưu tình ái. Một quí ông mập ú ụ, có đôi tay tưởng chừng không thể nào ngắn hơn được nữa, nhìn chúng như hai củ khoai tây đang treo bên cạnh sườn ông ta vậy, đang lắng nghe viên đại úy kế chuyện với một vẻ mặt cực kỳ thỏa mãn, và đôi lúc ông ta cố gắng hì hục lôi cái túi đựng thuốc lá ra khỏi túi áo đuôi tôm của mình. Một chút thảo luận sôi nổi về sự tập luyện kỵ binh vọng ra từ một góc khác, và Tchertokoutski, lúc này đã hai lần đánh quân bồi, thỉnh thoảng từ vị trí đánh bài lại chen ngang vào cuộc trò chuyện bên ngoài: "Vào năm nào?" hoặc "trung đoàn gì", rất nhiều khi, những câu hỏi của ông ta chả ăn nhằm vào bất cứ chuyện nào cả. Cuối cùng, khi chỉ còn một vài phút trước bữa ăn khuya, các hội đánh bài đi đến hồi kết thúc.

Họ ngồi vào bàn ăn khuya. Như đã từng chờ đợi, rượu vang không hề thiếu, và Tchertokoutski thì luôn vô tình tự rót đầy ly của mình, các chai rượu chất đầy xung quanh ông ta ngày một nhiều hơn. Một cuộc đàm luận dài dòng lại bắt đầu xảy ra quanh bàn ăn, nhưng các khách khứa chỉ bắt đầu khề khà sau khi đã cảm thấy đã tạm phê phê. Một viên đại tá từng phục vụ trong quân ngũ từ năm 1812, ông ta đang kể về một trận đánh mà nó vốn chưa hề xảy ra bao giờ; hơn nữa, không ai có thể hiểu được tại sao ông ta lại lấy được một cái nút chai từ cái bình thon cổ và làm nó kẹt lại trong một chiếc bánh ngọt như vậy, thật là hết chỗ nói. Họ bắt đầu giải tán tiệc khuy vào lúc ba giờ sáng. Những người đánh xe ngựa, đã buộc phải xếch nách một vài người ra xe, giống như người ta túm những bọc đồ vậy, còn Tchertokoutski bất chấp đến niềm kiêu hãnh của dòng dõi quí tộc, ông ta khom người cúi thật thấp chào tất cả khách khứa, và ra về với điệu bộ ngất ngưởng, cùng với hai nhánh cây kế bị giắt trên bộ ria quí tộc của mình.

Ở nhà ông ta, mọi người đều đã đi nghủ, người đánh xe ngựa rất vất vả mới tìm thấy được một người hầu, người mà sau đó đã đưa ông chủ của mình vào phòng, và trao ông ta lại cho một người hầu gái khác. Tchertokoutski cố gắng hết sức bình sinh theo cô ta vào một căn phòng thượng hạng, và lăn ngay ra bên cạnh cô vợ trẻ xinh đẹp của mình lúc này cũng đang say giấc nồng, bên trong chiếc áo ngủ trắng như tuyết. Tiếng va chạm do ông chồng lăn xuống giường đã làm cho cô vợ tỉnh giấc – cô vợ duỗi hai tay ra, và hé mở đôi hàng mi nhưng nhanh chóng nhắm lại, và sau đó lại mở rõ to đôi mắt thêm lần nữa, với điệu bộ hơi phật ý. Thấy vậy, nhưng ông chồng cũng chả thèm để ý, cô vợ liền quay người đi nơi khác, gối đôi má hồng hào và tươi tắn lên tay của mình, và lại tiếp tục ngủ.

Vào giờ này, theo như thói quen ở nông thôn người ta không hay thức dậy sớm, khi đó bà chủ trẻ bắt đầu tỉnh giấc nồng. Ông chồng thì đang ngáy ầm ĩ . Bà vợ nhớ lại rằng, chồng mình hình như đã trở về nhà vào lúc bốn giờ sáng, và bà không muốn đánh thức ông chồng dậy, thế là bà chủ một mình thức giấc, xỏ chân vào đôi dép lê, đôi dép mà ông chồng đã gửi cho bà mãi từ thành phố St. Petersburg, rồi bà mặc một chiếc khoác màu trắng lên mình, lúc này nom bà chủ như một dòng suối trong vắt. Sau đó bà đi vào phòng thay quần áo, sau khi đã tắm gội và trở nên tươi tắn hơn, bà đi lại bàn trang diểm. Bà soi mình trước tấm gương, và tự cảm thấy mình đã rất xinh đẹp vào buổi sáng hôm đó. Nhưng vẻ đẹp này, hình như chở nên vô nghĩa, vì bà đã ngồi trước gương đến hai giờ đồng hồ, lâu hơn cả những khi trang điểm khác. Bà tự trang điểm lại cho mình thật trang nhã và đi vào vườn.

Thời tiết hôm nay thật tuyệt vời: đây là một trong những ngày hè đẹp trời nhất trong những ngày nắng đẹp khác. Mặt trời gần như đã lên đến đỉnh, nó đang tỏa ra những tia nắng nồng nàn nhất; nhưng cũng có một luồng không khí trong mát thật dễ chịu đang bao trùm lên những vòm lá, và những đóa hoa khi được ánh nắng mặt trời sưởi ấm, chúng đang tỏa ra những luồng hương thơm ngọt ngào man mác. Bà chủ nhà xinh đẹp đã hoàn toàn quên rằng, bây giờ đã là buổi trưa rồi, vậy mà đức ông chồng của bà lúc này vẫn còn đang say giấc nồng. Bà chủ cũng còn nghe thấy tiếng ngáy như sấm của hai người đánh xe và một người giữ ngựa, ấy là họ đang ngủ trưa trong chuồng ngựa, sau khi đã đã đánh chén bữa trưa căng rốn. Nhưng lúc này, bà chủ nhà vẫn còn ngồi rốn lại trong một lùm cây, từ chỗ này bà có thể nhìn ra con đường cái đầy vắng vẻ. Đột nhiên bà nhận thấy có một đám bụi mỏng bay mù ở phía đằng xa. Sau một lúc tập trung chú ý, bà mới nhận ra đó là một vài cỗ xe đang chạy lại. Đi đầu là một cỗ xe độc mã nhỏ hai chỗ, ngồi trên đó là vị tướng đang đeo đôi ngù vai lấp lánh và to tướng, đi cùng với ông ta là viên đại tá. Theo ngay phía sau là một cỗ xe ngựa bốn chỗ ngồi khác, trên cỗ xe này gồm có tay đại úy, tay sĩ quan phụ tá và hai tay trung úy. Tiếp theo nữa là cỗ xe trung đoàn nổi tiếng, chủ nhân hiện tại của cỗ xe vào lúc này tay thiếu tá, tiếp theo nữa là một cỗ xe nhồi đến năm viên sĩ quan, một tay thì phải ngồi cả lên đùi của đồng đội mình. Đoàn diễu hành đang tiến đến gần, còn có thêm ba cỗ xe nữa, do ba con ngựa hồng kéo đang phi nước đại.

"Họ đang đến nhà mình chăng?" bà chủ nhà thoáng nghĩ. "Chúa ơi, đúng rồi! họ đang rẽ khỏi đường cái".

Bà chủ kêu lên, đan hai tay vào nhau, và chạy thẳng qua luống hoa để vào buồng ngủ của mình, ở trong phòng đức ông chống vẫn còn đang yên giấc.

- Dậy, dậy đi! Dậy ngay lập tức. Bà chủ hét toáng lên, và lôi ông ta dậy.

- Gì, cái gì thế?. Tchertokoutski lầm bẩm, và giang cả tứ chi nhưng vẫn không thèm mở mắt.

- Dậy, dậy ngay đi, khách khứa đang đến, ông có nghe thấy không?, khách khứa đấy.

- Khách, khách cái gì?. Sau khi thốt ra được những lời này, ông ta lầm bầm rầu rĩ giống như một con bê non còn đang bú vú: "M-m-m. cho anh hôn em cái nào".

- Ông chông yêu quí, dậy ngay đi, Chúa ơi. Vị tướng và các sĩ quan của ông ta đang tời kia kìa. Chao ôi! Anh có một nhành kế đang rắt trên bộ ria kìa.

- Vị tướng! ông ta đã đến rồi à?. Ma quỉ thật, vậy mà chúng không đánh thức tôi dậy? Thế còn bữa ăn tối, tất cả đã dọn lên bàn ăn rồi chứ?.

- Bữa tối nào?.

- Vậy tôi chưa bảo làm bữa ăn tối ư?.

- Bữa tối! Hôm nay ông về đến nhà thì lúc đó đã bốn giờ sáng rồi, và ông cũng chả thèm trả lời tôi lấy một lời nào cả. Tôi không đánh thức ông dậy, vì ông chỉ mới ngủ được có một chút.

Tchertokoutski, trố cả đôi mắt và bất động một hồi như sét đánh ngang tai. Ngay lập tức ông ta bật ra khỏi giường.

"Tôi thật ngốc quá chừng", ông ta la lên, và đưa tay ôm chặt lấy trán mình, "tôi đã mời họ đến ăn tối. Làm thế nào bây giờ?, thế hiện giờ họ có còn cách xa nhà mình không?.

- Họ đến đây ngay bây giờ đấy.

- Vợ yêu quí, em hãy tự trốn đi một chỗ khác. Có ai ở đây không. Này, con hầu đâu. Lại đây ngay đồ ngốc, mày sợ cái gì thế? Nếu các ông sĩ quan có đến đây, thì nhớ nói với họ là tao không có nhà, và tao đã đi ra ngoài từ sáng sớm rồi, và tao sẽ không quay trở về nhà nữa. Mày có hiểu không? Hãy đi và nhắc lại lời tao như vậy cho tất cả những đứa hầu khác. Đi đi nhanh lên".

Sau khi đã tuôn ra một tràng như vậy, ông ta vội vàng mặc chiếc áo khoác, và chạy ngay đến tự nhốt mình trong nhà để xe ngựa, ở đây ông ta nghĩ rằng đó sẽ là một nơi ẩn núp an toàn nhất. Nhưng ông ta lại cho rằng, ông ta có thể sẽ bị họ nhìn thấy ở trong góc nhà nơi mà ông ta đang núp.

Thế là ông ta tự nhủ, 'thế này là tốt nhất", suy nghĩ xong, ông ta liền đi hạ cái bậc lên xuống của cỗ xe ngựa gần nhất, nhưng thật là một sự rất tình cờ, cỗ xe đó lại là cỗ xe độc mã mà ông ta đã từng giới thiệu cho vị tướng biết. Sau đó ông ta nhảy vào trong xe, đóng cửa lại, và để đề phòng trước, ông ta chùm lên mình tấm phủ bằng da của cỗ xe. Ngoài ra, ông ta còn trùm bên trong cả một chiếc áo khoác của mình nữa, và co mình nằm gập người trong cỗ xe. Thật là một vị trí ẩn núp kín đáo.

Trong lúc này, đoàn xe đã đàn hàng trước cổng. Vị tướng bước ra khỏi cỗ xe ngựa và tự mình rũ rũ lại quần áo. Tiếp theo sau là viên đại tá, ông ta tẩn mẩn chỉnh đốn lại những cái lông vũ trên chiếc mũ của mình. Đi ngay phía sau viên đại tá, là tay thiếu tá mập ú, đeo một thanh kiếm cong ngay dưới nách. Và rồi các vị sĩ quan khác cũng lần lượt xuất hiện.

- Dạ thưa, ông chủ tôi hiện nay không có nhà. Một người hầu xuất hiện ngay trên dãy bậc thang nói vọng ra.

- Tại sao lại không có nhà, vậy liệu ông ta có về nhà ăn cơm tối hay không?.

- Dạ không, ông ấy không về, ông ấy ra ngoài cả ngày, và sẽ không trở về cho đến tận giờ này ngày mai ạ.

- Chao ôi, thế có điều gì phiền phức vậy. Vị tướng hỏi.

- Đây là một trò đùa. Viên đại tá vừa cười vừa nói.

- Không, không, điều này không thể tin được. Nếu ông không thể tiếp đãi được chúng ta, thì làm sao ông ta lại mời mọi người như vậy?. Vị tướng giận dữ nói.

- Tôt không thể hiểu hiệu được, thưa đại nhân, làm sao chuyện này có thể xảy ra đối với một người cao quí như vây. Một sĩ quan trẻ nhận xét.

- Cái gì?. Vị tướng hỏi, ông ta luôn làm cho viên sĩ quan có cấp bậc đại úy này phải lặp lại đến hai lần các câu nói của mình.

- Tôi rất lấy làm ngạc nhiên, thưa đại nhân, tại sao một người như ông ấy lại có thể gây ra được sự việc như thế này?.

- Tất nhiên, nếu có chuyện gì xảy ra ông ta phải cho chúng ta biết chứ.

- Ở đây chưa thấy làm một cái gì cả, thưa đại nhân, tốt nhất là chúng ta nên quay về thôi. Viên đại tá chen vào.

- Dĩ nhiên rồi, ở đây chưa thấy động tĩnh gì về bữa ăn tối cả. Tuy nhiên, chúng ta có thể đi xem cỗ xe độc mã mà không cần ông ta phải có mặt, nhất định là ông ta đi ra khỏi nhà không phải trên cỗ xe ngựa đó. Nào lại đây, người anh em.

- Thưa đại nhân, ý ngài là thế nào.

- Hãy cho chúng ta xem cỗ xe độc mã của chủ nhân nhà ngươi.

- Xin ngài vui lòng đi lối này để đến nhà để xe ngựa.

Vị tướng liền đi đến nhà để xe ngựa, theo sau ông ta là các viên sĩ quan khác.

- Thưa đại nhân, cho phép tôi được đi lên phía trước, ở đây hơi tối tăm thưa ngài. Tên người hầu rụt rè đề nghị.

- Được rồi, hãy đi đi.

Vị tướng và những sĩ quan của ông ta bước đến xung quanh chiếc xe độc mã, xem xét rất kỹ lưỡng từng chiếc vành xe và những bộ phận giảm xóc.

- Chẳng có gì đặc biệt cả, nó chỉ là một cỗ xe rất bình thường. Vị tướng cau mày nhận xét.

- Nhìn chẳng thấy cái gì cả, nó hoàn toàn chả có gì gọi là tuyệt vời hơn những cỗ xe khác. Viên đại tá phụ họa theo.

- Tôi xem ra, thưa đại nhân, nó chẳng đáng giá đến bốn ngàn rúp đâu thưa ngài. Một viên sĩ quan trẻ đưa ra nhận xét.

- Cái gì?

- Tôi nói là, thưa đại nhân, tôi không nghĩ rằng nó có cái giá đến bốn ngàn rúp đâu ạ.

- Cái gì bốn ngàn rúp! Nó còn không đáng giá hai ngàn nữa kia. Tuy nhiên có thể nội thất của nó bên trong được trang bị tốt. Nào hãy mở tấm phủ bằng da ra.

Và ngay lập tức sau đó, Tchertokoutski hiện ra trước mắt các vị sĩ quan, ông ta còn phủ trên mình chiếc áo khoác và đang nằm gập người một cách rất kỳ lạ.

- Ô, ông đang ở đây à. Vị tướng kinh ngạc kêu lên.

Sau đó vị tướng phủ lại tấm da cho Tchertokoutski và bước ra khỏi nhà để xe ngựa cũng với các sĩ quan của mình.