Bên Đời Hiu Quạnh
Khánh Ly
Ở đâu và bao giờ cũng vậy, mỗi khi
nghe tiếng anh nói cười, tôi đều cảm thấy một nỗi yên tâm vô cùng... "Ồ,
Mai hả, có qua không". Tôi cười. "Em cũng chưa biết tính sao, để xem
đã nghe anh..." Miệng thì nói vậy, sáng hôm sau tôi đã có mặt ở phi trường.
Chuyến bay cất cánh lúc 7 giờ sáng.
Trời lúc đó đã sang tháng 4. Tuyết vẫn
phủ trắng xóa 2 bên đường từ phi trường về nhà. Hình như cái gì vào lúc sắp hết
cũng mạnh mẽ thêm, như ánh lụa, như cơn nắng, như mùa đông, như tình yêu - rồi
mới chịu dứt hẳn, mới chịu buông tay chấp nhận. Cũng may, tôi chuẩn bị áo lạnh
đầy đủ vậy mà cũng không tránh khỏi những suýt xoa.
Tôi đi thẳng lên lầu, rón rén bước
vào phòng. Anh đang ngủ. Giấc ngủ buổi chiều. Khuôn mặt gầy, xương xương góc cạnh.
Cái kính gọng vân vân như đồi mồi để trên cái bàn nhỏ đầu giường. Anh gầy quá.
Tôi bước lại gần anh hơn. Rất nhẹ nhàng tôi cúi xuống nhìn sát mặt anh. Tôi
không nghe thấy hơi thở của chính mình. Tự dưng tôi muốn hôn lên trán anh. Tôi
không làm thế. Tôi muốn nắm lấy bàn tay rất gầy có những ngón thon dài, đặt
trên ngực. Tôi không làm thế. Và cũng rất nhẹ nhàng như khi bước vào, tôi ra
ngoài phòng khách ngồi nói chuyện với Tâm, Tĩnh, và anh Thích.
Anh bước ra, tay vuốt tóc, tay chỉ
tôi ... "A, tới rồi. Tới hồi nào vậy?" Giọng anh không hề có chút ngạc
nhiên, làm như cái chuyện tôi đến, anh đã biết. Ngày xưa cũng thế. Chúng tôi ôm
choàng lấy nhau và đến lúc này tôi mới cảm nhận rằng chúng tôi thực sự có nhau.
Không phải trong một giấc mơ kéo dài 17 năm. Tất cả chúng tôi ngồi bên nhau.
Hình như chưa bao giờ chúng tôi nói với nhau nhiều dù ở bất cứ một đề tài, một
lãnh vực nào. Hình như chúng tôi có cách nói mà chỉ hai chúng tôi hiểu được. Một
cách nói ở bốn con mắt im lặng. Cũng có lúc, cả hai chúng tôi bị lôi cuốn vào
câu chuyện vui của mọi người. Nhưng đó là những điều hoàn toàn không dính líu,
liên quan đến những điều thực sự chúng tôi muốn nói với nhau. Tất cả những điều
cần nói, chính là những điều không bao giờ nói ra bằng lời.
Buổi chiều tuyết rơi kín mặt hồ, chúng
tôi đi bên cạnh hàng cây đầy hoa. Hoa tuyết. Nói chuyện bâng quơ, không có gì
rõ ràng được đặt ra, không có gì thắc mắc, không có khoảng cách 17 năm để phải
ngỡ ngàng. Tôi ngỡ như vừa từ Saigon vào Huế thăm anh. Anh từ Huế vào Saigon.
Chúng tôi uống cafe tại La Pagode. Tôi tưởng sẽ có nhiều điều, để hai anh em
nói với nhau. Nhưng cả hai đều không nói gì cả.
Bao nhiêu ngày tháng đã đi qua giữa
chúng tôi. Anh vẫn không bao giờ thay đổi. Tôi cũng thế. Cả hai không có những
thắc mắc về đời sống của nhau bởi 30 năm trước đã không hỏi thì 30 năm sau cũng
không hỏi... Tôi quý những giây phút ở bên anh và tôi nghĩ anh sẽ nói với tôi
điều cần nói, nếu có. Anh im lặng cũng có thể vì những điều anh nghĩ, anh muốn,
không còn cần thiết phải nói ra.
Trong một căn phòng, không phải bên
cạnh sông Hương mà ở ngay giữa lòng thành phố Montreal. Bên ngoài tuyết rơi,
chúng tôi ngồi với nhau, những người bạn cũ. Hát lại những bài hát ngày xưa. Hoặc
những tình ca mới. Mỗi người một ly rượu, khói thuốc mù mịt, mỗi người ngồi sát
nhau trên chiếc thảm, trước lò sưởi... Không ai cảm thấy lạnh. Không chút lạnh
lẽo nào giữa chúng tôi trong căn phòng nhỏ. Anh hát đi. Không, Mai hát đi.
Giang hát đi. Mai ngâm thơ đi...
"Mà sao giấc ngủ không dài. Mà
đêm không ngắn mà trời cứ mưa. Ở đây tôi sống như thừa. Có đem men rượu tẩm vừa
lòng nhau" (Nguyễn Bính)
Cũng mùa đông, một đêm nào đó, 1974 ở
nhà anh chị Lê, ở Huế. Ngôi biệt thự bên cạnh sông Hương. Ngoài trời cũng tối
và lạnh như đêm nay. Mùa đông ở Huế. Chúng tôi cũng ngồi bên nhau như hôm nay.
Lúc đó tôi vừa 30 tuổi. Tóc vẫn còn xanh. Lòng còn tha thiết yêu đời sống. Một
buổi sáng tôi bỗng thấy mặt trời lên cùng tôi và biển cả. Nước mắt tôi tuôn như
mưa. Tôi nhớ mùa đông ở Huế. Mùa đông ở Huế và anh.
17 mùa đông lặng lẽ đi qua, tôi vẫn
nhớ những ngày âm u lạnh lẽo của Huế. Tôi có thể quên nhiều điều, tôi có thể
quên tất cả để chỉ nhớ về những con đường của Saigon - nơi tôi đã ở và đã từ đó
ra đi... nhưng không bao giờ tôi quên được những ngày tháng ngắn ngủi, vội vàng
ghé Huế. Ðến vội vàng. Ði vội vàng mà chẳng thể nào quên được. Một thứ tình lạ
thường đã trói buộc Huế trong trái tim tôi. Một trói buộc mơ hồ nhưng mạnh mẽ,
đằm thắm. Tôi lớn trong hơi thở có Huế. Chính Huế cho tôi hơi thở.
Bây giờ là cuối đông. Những bông tuyết
bay trong chiều, đậu trên những cành cây trụi lá, gầy guộc. Chúng tôi đi bên
nhau. Tia nắng dịu dàng đậu trên những bông hoa nhỏ bé, lấp lánh, tấm thảm dầy
trắng tinh, chỉ có vết chân bé nhỏ của những chú sóc nghịch ngợm chạy tới ăn những
hột bắp rang nở bung mà anh liệng ra để dụ chúng lại gần. Anh cười vui, ánh mắt
long lanh thơ dại. Tôi ít thấy anh cười mà cũng không bao giờ thấy anh tỏ vẻ buồn
bã.
Chúng tôi tìm đến một thân cây lớn,
một nửa ngập dưới tuyết, ngồi nghỉ chân. Tuyết vẫn rơi. Chỉ có hai chúng tôi giữa
một vùng trắng mênh mông yên lặng. Chẳng lẽ không có gì để nói, không còn gì
đáng nói sau mười mấy năm vắng nhau? Có chứ. Anh đã nói, không phải với riêng
tôi, mà ở những bài hát. Tôi đã nghe và hiểu từ đó...
"Có đường xa mà gió chiều quạnh
quẽ. Có hồn ai đang nhè nhẹ sầu lên... Tôi là ai mà còn khi dấu lệ. Tôi là ai
mà còn trần gian thế. Tôi là ai. Là ai. Là ai mà yêu quá đời này... Con diều
bay mà linh hồn lạnh lẽo. Con diều rơi cho vực thẳm buồn theo..."
Tôi bỗng thương anh thêm và càng quý
trọng những giây phút bên anh. Cũng vội vàng, ngắn ngủi như những lần tôi ghé
Huế. Tuy nhiên, tôi nghĩ, như thế có lẽ tốt hơn. Bởi vì những điều như thế đã
cho tôi cái cảm tưởng là không hề bao giờ, giữa chúng tôi có cái khoảng cách 17
năm. Lá vẫn rơi trên lối chúng tôi đi. Những khóm hoa nắng vẫn lấp lánh trên đường
chúng tôi đi. Tất cả vẫn rất còn rực rỡ.
Quay về căn phòng nhỏ. Ánh lửa như hồng
thêm, ấm áp thêm bên ly rượu màu hổ phách, cay nồng. Cởi áo lạnh ra, trông anh
gầy hơn xưa nhiều song so với lần gặp nhau ở Paris 1989, anh có vẻ khỏe hơn.
Bên cạnh anh là Hoàng Xuân Giang của quán Văn ngày xưa. Giang đã có vợ, con gái
lớn rồi. Hoàng Xuân Sơn cũng đùm đề một gánh thê nhi nặng trĩu hai vai. Phạm
Nhuận to béo hơn xưa, vui vẻ cười nói ồn ào bên cạnh Hoàng Xuân Sơn nhỏ nhẹ thư
sinh. Hoàng Xuân Giang vạm vỡ khỏe mạnh như loài cây hoang trong rừng già và
anh, anh mỏng manh và thật đằm thắm. Nhìn quanh, tôi thấy như mình đang sống
trong thần thoại 20 năm là đây. Chỉ ở một buổi chiều cuối đông tại thành phố
Montreal. Còn ai nữa nhỉ? Chắc chắn là còn thiếu một vài người. Trong tôi, một
thoáng ngậm ngùi.
Chúng tôi chia tay nhau, dưới ánh
đèn đường vàng vọt, trước cửa nhà anh Quế. Mai gặp lại. Anh và tôi trở về nhà
Tâm. Nỗi vui làm tôi khó ngủ như ngày xưa sau mỗi buổi hát, chúng tôi thường ngồi
lại với nhau, chia cho cạn niềm vui còn sót lại. Những niềm vui không thể để
vung vãi, bỏ phí. Phải uống hết, phải nuốt hết vào lòng. Chúng tôi đã sống bằng
những niềm vui không nhiều trong đời. Tôi tự cho mình là cái bóng của anh và
cũng được hưởng niềm vui đó.
Tôi mở cửa phòng rất nhẹ. Anh đã ngủ
yên. Chỗ tôi nằm cách chỗ anh một sải tay. Tôi khẽ nằm xuống, kéo mền len, nhắm
mắt dỗ giấc ngủ. Tôi nghĩ lát nữa đây, khi mặt trời lên trên thành phố này, khi
tôi thức dậy, tôi sẽ nhìn thấy anh. Tuyết vẫn bay ngoài cửa sổ nhưng ngày sẽ đẹp.
Anh dậy rất sớm và việc làm đầu tiên
trong ngày của anh là ra khỏi nhà. Tìm đến một quán Cafe, ngồi đó hút thuốc và
nhìn người qua lại trên đường phố... "phải nhìn thấy mọi người, một ngày
không thấy ai, buồn dễ sợ". Tôi nhìn anh cười không nói. Cái nhìn và nụ cười
là câu trả lời. Ngày xưa anh cũng thế. Chúng tôi cùng nhau xuống phố. Vẫn im lặng
đi bên nhau với nỗi hân hoan hạnh phúc không thành tiếng..." Mỗi ngày tôi
chọn đường mình đi. Ðường đến anh em, đường đến bạn bè. Tôi chọn nơi này cùng
nhau ca hát. Ðể thấy tiếng cười rộn rã bay..."
Ðó là những điều rất thật thà anh đã
nói, đã làm, để sau cùng "Tôi chợt biết rằng vì sao tôi sống, vì đất nước
này cần một trái tim. Và như thế tôi đến trong cuộc đời. Và như thế tôi sống
vui từng ngày. Ðã yêu cuộc đời này bằng trái tim của tôi".
Tôi thấy anh yêu đời thật sự. Anh cười
với ông Phạm Duy, ông Trầm Tử Thiêng, ông Duy Khánh và các bạn qua điện thoại.
Anh hát và chỉ cho tôi, cắt nghĩa cho tôi những bài hát mới. "Nhớ đừng có
hát như trả bài nhé.". Giọng anh hát khỏe hơn lần gặp ở Paris. "Thôi
anh hát đi, anh hát hay hơn em". Anh cười, mắt anh cũng cười "Anh bao
giờ cũng hát hay hơn Mai".
Tôi bồi hồi nhớ lại những ngày tháng
của năm 1967. Chúng tôi những người bạn nghèo, đến với nhau, gắn bó không ngờ.
Gia đình anh giầu, gia đình Hoàng Xuân Sơn, Hoàng Xuân Giang cũng giầu, nhưng
cá nhân chúng tôi đều nghèo. Một đĩa cơm chia hai, một điếu thuốc cùng hút, một
ly cafe cùng uống. Chia nhau nằm ngủ trên những tờ báo nhầu nát trải dưới đất.
Tình bạn, tình anh em nảy mầm ở đó. Quán Văn, cái tên quán dễ nhớ và dễ thương,
mọc lên chơ vơ giữa lòng Saigon trăm ngàn màu sắc. Những tấm ván ép hư bể, được
ghép lại, nhỏ hơn cái bếp ở đây, chỉ dành làm chỗ pha cafe. Mọi người tới tùy
tiện tìm chỗ ngồi trên cái nền xi măng bỏ trống ngổn ngang gạch vụn và cỏ dại.
Ðó là nơi gặp gỡ đẹp đẽ nhất của một thời tôi còn trẻ.
Chúng tôi không hề biết ngoài đời có
gì vui. Chúng tôi không cần biết vì niềm vui đã có. Rất đơn sơ mà thắm thiết
không rời. Ðến với nhau qua sự run rủi của định mệnh. Không thề thốt, không hứa
hẹn. Ðến và ngồi với nhau. Một lần rồi thì có nghĩa là mãi mãi. Giang đó, Sơn
đó, Nhuận đó, Thảo đó, Anh và tôi... từ những ngày lăn lóc đó cho đến bây giờ vẫn
không dời đổi. Qua những bài hát của anh, sự kết hợp những người trẻ thật khít
khao vừa vặn. Ai đến cũng được, ai đi cũng được...
"Em theo đời cơm áo. Mai ra phố
xôn xao. Bao nhiêu ngày yêu dấu tan theo...". Tôi có cảm tưởng đó là một lời
trách móc anh dành cho tôi. Rất dịu dàng như bản tính anh. Từ bao nhiêu năm
nay, câu hát đó theo tôi như một vết thương. Ðời cơm áo quả thật đã cho tôi lắm
ê chề, khổ đau, nhưng những ngày yêu dấu bên anh và bạn bè đã chẳng bao giờ tôi
quên... dù đời sống có làm tan vỡ, có làm chìm sâu những mơ ước của một đời người
- thì trong trái tim bầm dập của tôi, những ngày tháng cũ vẫn là một điểm son,
là một bám víu cuối cùng và duy nhất...
Tôi không bao giờ nghĩ rằng có một lúc
nào đó như lúc này, cuộc sống của ca sĩ Hải Ngoại &Việt Nam lại được mang
ra mổ xẻ rạch ròi, tới tấp như thế. Có lẽ, trong đầu óc đơn giản của tôi, ca sĩ
ở đâu cũng là ca sĩ…
Âm nhạc là một thứ ngôn ngữ đặc biệt
chung cho mọi người, ở mọi nơi, mọi phía. Không có biên giới…. Nhạc đã được khẳng
định như vậy, lẽ nào người hát lại bị loại ra ngoài.
Tôi không hề phân biệt ca sĩ trong hay
ngoài nước. Có chăng, điều bị chỉ trích là cách sống của những người cùng chung
một nghiệp dĩ ở hai bờ đại dương. Những ca sĩ lớn lên hay thành danh ở trong nước
dường như không có một khái niệm nào về nghệ thuật và quá trình của lớp người
đi trước họ cả một phần tư thế kỷ. Và cũng không ai nói cho họ nghe về một thời
bình an, đẹp đẽ của sân khấu Miền Nam, trước mùa Xuân 75.
Chúng tôi, lớp người đã được quần chúng
chấp nhận trước 75, thật sự đã trải qua bao nhiêu khó khăn, bằng chính năng khiếu
của mình. Chỉ có một ít may mắn đủ trình độ văn hoá Đại học và tốt nghiệp Quốc
Gia Âm Nhạc như Hoàng Oanh, Thanh Lan, Đức Huy, Quỳnh Giao, Mai Hương…. Còn lại,
đa số chỉ đến Trung học, chưa bao giờ bước chân vào Quốc Gia Âm Nhạc. Lên sân
khấu, với năng khiếu Trời cho và may mắn được chấp nhận.
Thời đó, ca sĩ rất ít và không phải bất
cứ ai bước lên sân khấu, là đều được coi là ca sĩ…. Quần chúng phải chấp nhận.
Các ca sĩ phải chấp nhận. Các trung tâm thâu băng, đĩa phải chấp nhận. Các đài
phát thanh phải chấp nhận, chúng tôi mới có được… tạm coi như là ca sĩ và vẫn nằm
trong sự kiểm soát, nghe ngóng, chăm sóc của các Trung Tâm mà trung gian là nhạc
sĩ.
Chỉ một bài “Nỗi Buồn Hoa Phượng”, Thanh
Tuyền lúc đó mới 15 tuổi đã trở nên mỏ vàng của Hãng đĩa. Chỉ với “Chuyện Một
Chiếc Cầu Gảy” Hoàng Oanh, cô sinh viên văn khoa không hề thua kém Thanh Tuyền
của trường Bùi Thị Xuân Đà Lạt. Không ai có thể hát lại chị Bạch Yến bài Đêm
Đông. Không ai có thể làm xao xuyến người nghe như chị Lệ Thanh với Tà Áo Xanh
của Đoàn Chuẩn. Chị Trúc Mai bài “Hàn Mặc Tử”. Chị Lệ Thu với Ngậm Ngùi và cô
Thái Thanh gần như “độc quyền” nhạc Phạm Duy.Không ai có thể thay thế ai. Vì
sao thế, vì thời đó, các nhạc sĩ… đo ni may áo cho ca sĩ. Không thể trật đi đâu
được và vì thế, bài hát làm nên ca sĩ. Trúng một cái, cả nhạc sĩ lẫn ca sĩ đều
như sóng dội.. Thời đó nhạc sĩ nhiều hơn ca sĩ. Ngoài công việc chính, họ chỉ
chú tâm sáng tác và chọn những giọng hát hợp với bài hát. Phần chúng tôi, mỗi
người có một chất giọng riêng. Nghe là biết ai ngay. Chúng tôi đủ thông minh để
không giẫm chân người khác.
Năm 69, ông Thiêng, ông Quân có 2 bài…
hai bài này chỉ có Khánh Ly, đó là “Kinh Khổ” và “Trên Hoang Tàn Đổ Nát”…. Ông
Minh Bằng giao cho tôi… “Người Thợ Săn Và Đàn Chim Nhỏ”. Kim Loan với “Căn Nhà
Ngoại Ô”. Giao Linh với “Những Đóm Mắt Hoả Châu”. Phương Hồng Quế có bài “Giờ
Này Anh Ở Đâu”. Mai Lệ Huyền và Hùng Cường có một loại nhạc riêng, quen gọi là
nhạc kích động.
Chỉ hát một nơi với bài “Mùa Thu Cho
Em”, Xuân Sơn đã làm bao người điêu đứng, chưa kể đến bài “Trăng Sáng Vườn
Chè”- dẫu sau này Ái Vân dựng lại bằng nhạc cảnh – cũng không làm người nghe
quên nổi Xuân Sơn. Carol Kim hát “Hãy Khóc Đi Em”. Ông Sơn bảo… chỉ có Carol
Kim hát bài đó trội nhất… Duy Quang trình làng “Thà Như Giọt Mưa”. Elvis Phương
bài “Vết Thù Trên Lưng Ngựa Hoang”… Còn ông Chế Linh thì bài nào vào tay ông là
lập tức trở thành của ông.
-10 năm đầu, tôi chỉ nhận được 2 bài hát
của ông Sơn “Em Còn Nhớ Hay Em Đã Quên”, “Một Ngày Tôi Chọn Một Niềm Vui”. Cả
hai đều bị giam, cấm phổ biến. Dĩ nhiên tác giả cũng không thể ngồi yên. Lý do
đơn giản thôi… viết cho KL. Mấy năm sau đó, một bài hát nữa cũng của T.C.S bị dập,
bài “Nhớ Mùa Thu Hà Nội”… cũng lại vì KL.
Tôi nhận được bài hát từ những người vượt
biển. Cũng khoảng thời gian đó, từ Pháp gởi qua cho tôi một số bài hát ký tên Hồng
Ngọc, trong số đó có bài “Sài Gòn Niềm Nhớ Không Tên”. Thực tế bài hát đó có tựa
nguyên thuỷ là “Nước Mắt Cho Sài Gòn”. Ông Võ Văn Ái đã đổi tựa và viết thêm lời
hai, Hồng Ngọc là bút hiệu của Nguyễn Đình Toàn, và trong bài viết có câu “đâu
rộn ràng giọng hát Khánh Ly”..
- Nhưng phải nói rõ, ngay từ những ngày
mới tới Mỹ, khi mà mọi người còn bị chia ra, sống riêng lẻ mỗi người một nơi,
khó có thể tìm ra nhau từ những trang trại rộng lớn, nằm khuất sau những dãy
núi cao mà ngay khi chạy qua trên các xa lộ, chúng ta không thể nhìn thấy được,
“Sàigòn Ơi Vĩnh Biệt” của Nam Lộc đã được viết trong thời gian đó.
Một ca khúc đơn giản xuất phát từ nỗi
lòng của một người vừa rời xa quê hương. Không cầu kỳ văn hoa chải chuốt nhưng
rất thật thà nói lên sự tiếc thương, nỗi đau xót và mơ ước ngày trở về, cho dẫu
đã nói lên lời vĩnh biệt.
Đức Huy trình làng “Đường Xa Ướt Mưa”
năm 1979 cùng lúc với Tùng Giang “Tôi Với Trời Bơ Vơ” và Nam Lộc “Người Di Tản
Buồn”. Linh Giang “Tôi Muốn”. Phạm Duy “Nguyên Vẹn Hình Hài”, Hoàng Quốc Bảo
“Mưa Trên Thành Phố Cũ”, Nguyễn Đức Nam với “Buồn Tháng Mưa”… trong khi đó nhạc
Vàng ở VN bị xoá sổ. “Rơi Lệ Ru Người” viết từ năm 75 (khi nghe tin tôi chết
trên biển) phải chờ đến năm 1992 khi gặp ở Canada, ông Sơn mới chép in cho tôi
bài đó.
- Giữa thập niên 80, một số ca sĩ ở VN mới
được phép hát lại, nhưng vẫn chỉ loanh quanh ở những tỉnh nhỏ. Nhạc sĩ Trịnh
Lâm Ngân từ Nhật Ngân lập đoàn gồm Duy Khánh, Nhật Trường, Thanh Lan…
Nhã Phương và Bảo Yến nổi lên, rồi Ngọc
Bích, Thanh Lan . Nhưng một số ca sĩ may mắn hơn Thanh Lan là Lệ Thu, Ngọc
Minh, Hoàng Thi Thao, Lê Uyên và Phương đã đi được. Thanh Tuyền, Giao Linh, Chế
Linh cũng thoát. Vài năm sau đó có Thái Thanh đến Mỹ. Như thế, lớp ca sĩ cũ của
chúng tôi còn ở VN là Hồng Vân, Lan Ngọc, Nhật Thiên Lan, Mộng Xuân Lan, Ngân
Hà, Giang Tử, Anh Khoa… và rất nhiều nhạc sĩ.
Bài tình ca đầu tiên được viết ở trong
nước, ra Hải Ngoại và lọt vào lỗ tai tôi là bài “Giọt Nắng Bên Thềm” rồi bài
“Em Ơi Hà Nội Phố”, Và từ đó trở đi, nhạc tình được viết với tốc độ khá nhanh bởi
những tác giả trẻ và xa lạ - Ngoại trừ Quốc Dũng, Bảo Chấn và Bảo Phúc tung ra
hải Ngoại những khuôn mặt lạ, trẻ và một kiểu hát như nhau, chất giọng như
nhau, đến nỗi có đôi khi chợt nghe, tôi không thể phân biệt ai là ai.
Tôi không nghĩ những bài hát được sáng
tác ở trong nước là dở - có lẽ tại tôi bảo thủ quá chăng – nhưng với một thành
phần nhạc sĩ đông đảo, sáng tác liên tục không ngưng nghỉ trong một môi trường
thuận tiện, rộng lớn – 80 triệu người nghe. Nói thật lòng, tôi chỉ nghe được
“Giọt Nắng Bên Thềm”, “Em Ơi Hà Nội Phố”, “Thuyền Và Biển”, “Phượng Hồng”, “Hà
Nội Mùa Vắng Những Cơn Mưa”, “Tháng Tám Mùa Thu”, “Quê Hương”. Và chỉ có như thế
(tôi không nói về nhạc T.C.S)
Những bài hát khác không hề ở lại trong
đầu tôi. Nó có một chút gì của Mỹ. Một chút gì của Nhật. Một chút gì của Tầu. Một
chút gì của Đại Hàn. Một chút gì của Thái. Tất cả có chung một lối hòa âm.
Khoảng trong 2 năm đầu khi những bài hát
ở VN tràn ra Hải Ngoại, nhiều người điên cuồng tìm mua nghe, tưởng như nhạc
trong nước đã đè bẹp, giết chết nhạc Hải Ngoại phá nát thị trường băng nhạc ở
đây. Bạn bè xôn xao hỏi. Tôi nói không bi quan cũng không chủ quan… rồi cũng
qua nhanh như lửa rơm… Chỉ đơn thuần là ý nghĩ của tôi với những bài hát viết từ
trong nước tôi đã nghe không phải một lần. Vả lại trong số những tác giả trẻ,
có người tôi biết trước năm 75.
Các trung tâm cũng xôn xao. Tại sao thế
nhỉ… Có nhiều TT ở đây phát hành băng đĩa VN cơ mà. Họ bán 10 đồng 3 cuốn CD rồi
10 đồng 4 cuốn.. Nếu CD của chúng tôi bị in giả tại VN lan tràn từ Nam ra Bắc,
từ hàng thịt chó tới hàng bún chả, đến phòng tắm hơi, đến những quán karaoke. Từ
taxi đến xe đò thì tại sao ở đây không? Một cuốn master thực hiện ở VN giá
thành không bao nhiêu và khi được tung ra thị trường thì lại không chỉ dành cho
một TT nào mà là cho cả chục người, rồi ai muốn bán kiểu nào, giá nào thì bán.
Bà con mình vốn tính luôn thích của lạ.
Lạ mà rẻ, ai lại bỏ qua nhất là nó lại mới lại lạ (như mấy ông chồng bị ăn mãi
cơm nhà, quà vợ, nay bỗng thấy người lạ, dẫu không đẹp, cũng vẫn thèm). Bèn mua
về nhà ngay - giống phong trào phim bộ năm nào – và mê ngay.. Có lạ gì đâu, 27
năm nằm gai nếm mật xứ người, nghe chừng đó ca sĩ, thuộc mặt từng người, coi bộ
cũng… mệt mỏi rồi. Thích là phải. Đương nhiên thôi. Bao lâu thì chưa biết nhưng
cứ thích, cứ mua cái đã. Thị hiếu của quần chúng đối với một thị trường lạ, tưởng
không cần phải bàn ra tán vào, dài dòng, mất thì giờ.
Hai năm trôi qua – như tình yêu vậy,
không còn gì mới lạ nữa. Những bài hát theo gió cuốn đi.
Sau mùa Xuân năm 75, đồn rằng tất cả nhạc
vàng đều bị thiêu huỷ, ai giữ trong nhà như giữ đồ quốc cấm. Sách, truyện cũng
cùng chung số phận. Phim ảnh dù bị hủy hoại cũng còn những bản phụ ở nước
ngoài.
Thật ra thì các ca nhạc sĩ không bị đày ải
quá lâu với những chương trình bồi dưỡng ..
Thanh
Lan vượt biển hoài mà đường đi không đến bèn leo lên sân khấu hát lại. Cẩm Vân
hừng sáng với giọng trầm, ấm áp, rõ ràng. Hồng Hạnh giọng mỏng hơn nhưng xinh đẹp,
song nghiệp hát không lâu dài.. Các ca sĩ được chú ý vẫn là Nhã Phương, Bảo Yến,
Cẩm Vân, thỉnh thoảng mới có đề cập đến Lan Ngọc, Hồng Vân, Anh Khoa. Nhạc sĩ
Duy Hải qua đời, nhạc sĩ Nguyễn Trung Cang qua đời trong tù. Nhạc sĩ Nguyễn Ánh
9 gần như đóng cửa ở ẩn, không cộng tác với đoàn hát nào. Cô Thái Thanh, nhạc
sĩ Hoài Trung bị cấm hát vĩnh viễn sau cái buổi phúc khảo tại nhà hàng Queen
Bee. Một thời gian ngắn sau đó, nhạc sĩ Hoài Bắc vượt biên, nhạc sĩ Văn Phụng,
cô Châu Hà cũng đi thoát….
Bài “Quê Hương” là bài tôi thích, bài
“Thuyền Và Biển” do Cao Minh hát. Đùng một cái tôi thấy bà con trong và ngoài
nước đua nhau hát… bằng lòng đi em… về với quê anh… nghe cũng có vẻ mời gọi lắm
nhưng với tôi, nó có vẻ quê quê thế nào ấy. Bài “Ở Hai Đầu Nỗi Nhớ” ấy thế mà
tôi lại nghe được. Thì ra “Thuyền Và Biển” thơ Xuân Quỳnh, nhạc Phan Huỳnh Điểu.
“Ở Hai Đầu Nỗi Nhớ” của nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý, tác giả bài “Dư Âm” ngày xưa…. Rồi
sau đó là bông điên điển, là rau đắng, rau ngọt, rau mồng tơi. Lá sầu riêng,
chôm chôm… thì thề… đi mô cũng nhớ về Hà Tĩnh… Quê hương nếu ai không nhớ, sẽ
không lớn nổi thành người. Tôi nghe mà còn khóc thì bảo sao bà con không đổ xô
đi mua, không đè xấp, đè ngữa nhau giành chỗ trên những chuyến bay đi tìm những
chùm khế ngọt. Đi để… thành người.
Sau đợt Cẩm Vân, Hồng Hạnh, Ngọc Bích, Nhã
Phương, Bảo Yến là những Mỹ Linh, Thanh Lam, Hồng Nhung, Phương Thanh, Thu Hà,
Trần Thu Hà là những ca sĩ, nghe nói có được đào tạo trường lớp hẳn hòi và những
ca sĩ này sáng tạo ra một lối hát giống nhau nhưng không giống ai. Không giống
ai là điều tốt bởi mỗi người phải có cái riêng của mình như các lớp ca sĩ trước.
Thanh Tuyền cất tiếng hát là biết ngay Thanh Tuyền. Lệ Thu vừa… nắng chia nửa
bãi…. thì đó là Lệ Thu… Em tan trường về, anh theo Ngọ về…. là cô Thái Thanh.
Bang bang, em bắn ngay anh… là Thanh Lan. Những ca sĩ không qua một trường đào
tạo nào, họ qua… trường đời và họ có cá tính, có cái chất giọng riêng để phù hợp
với các bài hát các nhạc sĩ viết riêng cho họ.
Tôi thường hay bị… đố nhạc… Đố chị biết
ai hát đấy… và bao giờ tôi cũng thua vì cùng trường, cùng thầy, cùng một cách
đào luyện ca sĩ trẻ ở VN hát giống nhau. Bốn năm người hát mà nghe như chỉ một
người. Trường lớp có cái hay mà cũng có cái dở và cái sai lại quá lớn. Chẳng
còn biết ai là ai mặc dù họ hát vững, kỹ thuật cao, chất giọng tốt và khoẻ
nhưng mà ai mới được chứ. Cái… là ai… mới quan trọng. Theo trường lớp để biết kỹ
thuật trình diễn, học hát để biết cách hát, biết cách ngân, biết cách lấy hơi
chỗ nào, biết cách nhưng sao cho đúng đó là chưa nói đến vấn đề thầm âm. Người
ca sĩ phải có cái lỗ tai tốt, nghe nhạc mới chính xác, bát cũng bị chênh. Một
người ca sĩ, ngoài tiếng hát nếu biết rõ về nhạc lý thì càng tốt, tốt lắm lắm
(nếu không, trường nhạc mở ra để làm gì) như các chị Kim Tước, Mai Hương, Quỳnh
Giao &B .sĩ Bích Liên.
Âm nhạc và nhất là các ca sĩ trình diễn
không thể bị đóng khung bởi những điều trường lớp dạy. Khi đã có căn bản, phải
tự mình tìm cho mình lối trình diễn riêng và sử dụng tiếng hát của mình theo lối
riêng lợi điểm của các anh chị không giỏi nhạc… như tôi chẳng hạn. Ngoài các thầy
cô ở trường, khi ra tranh đua với đời, ta cũng nên tìm một người thầy hướng dẫn
cho mình con đường nào tốt nhất.
Đôi khi người thầy đó không giỏi nhạc
nhưng họ có cái lỗ tai của người nghe, cái nhìn xa trông rộng giúp cho ca sĩ chọn
đúng bài, cách trình diễn và cách hát. Người thông minh có thể không cần ai
giúp vẫn tìm được cho mình một đường riêng, tuy nhiên điều này hơi hiếm. Phần lớn,
các ca sĩ sau khi tốt nghiệp thường tự cho mình là giỏi, không cần ai nữa. Điều
này thì nhiều.
Tôi viết những cảm nghĩ của một người
nghe nhạc chứ không phải của một ca sĩ có 40 năm trên sân khấu. Tôi cảm thấy một
nỗi thất vọng mênh mang khi cứ tình cờ phải nghe… nghèo 1 rồi nghèo 2 (đến
nghèo 3 là sạt nghiệp)
… Chim sáo ngày xưa 1, rồi chắc chim còn
bay nên lại… chim sáo ngày xưa 2, (nếu không có chim 3 thì có nghĩa con chim
này đã nằm trên đĩa). Chim này bắt chước chim đa đa, chim đa đa... đi mất thì đừng
trách chim.?
Tôi nghe ông Song Ngọc hát… ngày chị
sinh ứ…ư trời cho tôi làm thơ…ứ ư nhưng chữ ứ… ư này tôi không dám viết ra sợ
bà con mắng. Tôi nghe bạn bè bảo bài… Nếu anh nói yêu em là thật ra anh đang dối
lòng… là lời của một bản nhạc Mỹ nhưng tôi chưa nghe, không dám bàn tới, tuy
nhiên, đó là một bài hát thành công của Bảo Chấn. Trần Tiến tướng tá bậm trợn,
to như một đô vật nhưng lại thương cho một lá Diêu Bông, lại thương cho tóc gió
thôi bay, lại làm riêng một bài hát về ông TCS. Nhìn ông TCS ngồi cạnh Trần Tiến,
tôi nghĩ, đúng là…ở hai đầu nỗi nhớ….
Thì cứ cho là vì sống xa quê hương vì sự
sống, các nhạc sĩ ở Hải Ngoại cạn hứng không có sáng tác nào đáng kể. Điều đó lầm.
Ông Lê Minh Hằng đó chi. Ông Tuấn Khanh đó chi. Nghe “Nỗi Niềm”, “Nhạt Nhoà” mà
không ngây ngất sao, nghe “Dĩ Vãng” của TNS mà không ngẩn ngơ sao. Nghe “Người
Di Tản Buồn” của Nam Lộc mà không chảy nước mắt sao.
Nghe “Có Những Niềm Riêng” của Lê Tín
Hương mà không ngậm ngùi sao. Nghe “Tôi Muốn Hỏi Vì Sao” của Diệu Hương mà
không thương cảm sao. Nghe “Anh Đã Ngủ Yên Trên Quê Hương” của Trần Duy Đức mà
không thấy lòng minh` sao ?
Nghe “Đêm Nhớ Về Sài Gòn”, “Một Ngày Việt
Nam - Những Bước Chân Việt Nam”, “Cám Ơn Anh”, của TrầmTử Thiêng mà không thấy
xót xa sao. Nghe đi. Nghe “Ta Hát Tình Thương Về Biển Đông” của Trúc Hồ - Trầm
Tử Thiêng để thấy tấm lòng VN ở Hải Ngoại lớn lao, bao dung và nhân hậu biết
bao nhiêu. Nhạc hay là nhạc đến rồi ở lại trong lòng chúng ta. Ở đây, mọi người
cần phẩm, không cần lượng. Đối với người nghe nhạc như tôi, nhạc thế mới xứng
đáng gọi là nhạc phẩm.
Việt Nam trên 80 triệu người, có bao
nhiêu nhạc sĩ sáng tác và những bài hát của họ giờ đi về đâu. Nhà nước vốn kỵ
nhạc vàng, đốt sạch hết nhạc vàng năm 75 sao giờ đây lại cho… chim bay tùm lum,
lại than nghèo chí chạp, lại khuyến khích nhạc sĩ lấy nhạc Thái Lan, Hồng Kông,
Đại Hàn, Nhật Bản… viết lời Việt làm thành của mình, toàn những lời thương mây
khóc gió, yêu thương vung vít.
Tuổi trẻ VN bây giờ được quyền… bỏ học
đi hát karaoke, không cần thi vẫn đậu. Cả nước được quyền xem phim bộ và nghe
nhạc vàng… Là tại sao?
-Nếu
bây giờ có ai hỏi tôi rằng tuổi trẻ VN ở Hải Ngoại làm gì. Xin thưa… chúng nó
đang ngồi trong thư viện. Tuổi trẻ ở trong nước đang làm gì. Xin thưa… chúng
đang hát karaoke. ....
Nhạc
của chúng tôi lọt được về VN thật là thiên nan vạn nan, bài nào không có lợi,
chủ tiệm băng bèn cắt, bỏ vào đó một bài khác. Bìa băng và tựa băng đổi luôn và
như thế, làm sao người nghe có thể nghe được bài hát có giá trị. .....?
Các bạn của tôi giờ không ngại gì nữa.
Nhạc Việt bây giờ là nhạc… lai căng Hàn & Tàu ...
Tôi
mơ ước được nghe lại những sáng tác đầy sáng tạo và đẹp đẽ của các nhạc sĩ ở
trong nước cũng như chúng tôi ưu ái tiếng hát của các ca sĩ ở Việt Nam.
***
Có những điều người ta chỉ nói một lần rồi
thôi. Có những sự việc người ta chỉ thoáng nghĩ đến rồi quên nhanh. Có những sự
cớ phải buộc lòng bôi xóa để sống bởi đời sống nghiệt ngã ở khắp mọi nơi. Tuy
thế nào mặc lòng, vẫn có những u uẩn cứ theo ta. Bóng ma quá khứ, như món nợ tiền
kiếp.
Tôi không còn trẻ dại để mong Xuân về, Tết
đến. Tôi cũng không còn đủ thanh xuân để mong nắng Xuân hồng trên má, gió Xuân
làm mắt long lanh hơn hay để khoe người yêu một tà áo mới. Tôi lại chưa đủ già
để quên những năm tháng có cay đắng, có ngọt ngào. Những ngày tháng ngập tràn
tiếng cười và tiếng khóc.
Thời gian cứ trôi qua. Cứ là thời gian
và tôi vẫn cứ là tôi. Hai mươi lăm năm không thay đổi được bao nhiêu nơi con
người tôi, à không, tôi muốn nói cái đầu tôi, nó vốn nhỏ bé nhưng lại chứa đựng
quá nhiều kỷ niệm khiến nhiều khi tôi mất thăng bằng. Ðó là tôi đã gạn lọc sàng
đãi để chỉ giữ lại điều mình muốn.
Khi tôi đến Huế, hơi Xuân lạnh còn đầy
không gian. Không có hoa Phượng bay ... mù không lối vào, chỉ có mưa phùn buồn
não lòng. Huế lạnh và buồn trong tiếng đại bác thỉnh thoảng từ xa vọng về. Ánh
đèn vàng hiu hắt không soi rõ bước chân của người khách lạ bơ vơ trên hè phố.
Gió càng về khuya càng lạnh. Mưa vẫn rơi rất nhẹ, người khách lạ dừng bước nhìn
qua bên kia sông. Ta sẽ về nơi đó. Không có mưa rơi, gió lạnh nhưng cũng không
có ai chờ đón ta.
Cách đó chỉ một con đường, anh ngồi lặng
lẽ. Những ngón tay thon gầy lười biếng vuốt nhẹ trên từng sợi dây đàn. Cây đàn
đã cũ nhả ra những âm thanh dịu dàng. Căn phòng nhỏ bỗng như ấm lại và sáng hơn
cùng với tiếng cười con gái khúc khích. Anh ngước nhìn lên nhìn hiền lành rồi lại
cúi xuống. Năm cô em gái, tóc dài đen nhánh mượt mà, hồn nhiên chạy ra ngồi
quanh anh. Không có sự bao bọc, che chở nào êm ái hơn... Ru mãi ngàn năm dòng
tóc em buồn...
Tôi người khách lạ trong thành phố, đứng
một bên cửa nhìn vào lòng quặn đau, nước mắt ứa ra. Tôi có thể bước vào được.
Trong căn nhà nhỏ đơn giản đó, lúc nào cũng có một chỗ dành cho tôi, bên cạnh
anh. Bao giờ cũng bên cạnh anh cũng với tình yêu và bóng mát của Mẹ anh. Người
mẹ đó là tất cả. Là tình yêu duy nhất của đời anh. Bà cũng là người bạn, hiểu
và cần thiết cho anh hơn bất cứ người nào.
. .. Mùa Xuân năm ấy, tôi bỏ lại tất cả.
Bỏ lại cả cuộc đời. Dĩ nhiên là Anh bao giờ cũng ở trong tim tôi, một chỗ thật
riêng tư và trang trọng - Hình ảnh cuối cùng tôi trông thấy là Vũng Tàu. Âm
thanh cuối cùng tôi nghe thấy không phải là tiếng sóng biển mà là những tiếng đại
bác từ bãi trước bắn vói theo. Lúc đó buổi sáng, tôi ôm chặt con trong tay, mê
sảng không nghĩ được một điều gì. Không nghĩ đến ai. Vũng Tàu đó, đâu có xa lạ
gì với tôi nhưng dẫu có muốn, tôi cũng không quay lại được. Phía trước và quanh
tôi mênh mông biển cả. Không biết mình sẽ đi đâu nhưng con tàu nhỏ mang theo
tôi, cứ tiến tới.
Cuộc đời đã sang trang chỉ sau một giấc
ngủ. Hầu như mọi người đều thay đổi. Phải thay đổi để thích ứng với cuộc sống mới
nơi quê người. Trên quê nhà. Cho đến bây giờ trong cõi lòng tan nát của những
người ra đi ngày ấy, bao nhiêu kỷ niệm còn được giữ lại. Bao nhiêu ước mơ còn
tiếp tục được thắp sáng. Riêng tôi, một ngày qua, nỗi đau có dịu lại nhưng nỗi
nhớ lại đầy hơn. Tôi nhớ thương những tháng ngày, những người đã cho tôi một thời
hạnh phúc hiếm hoi và dẫu sao, tôi cũng nhớ thương nơi tôi đã bỏ đi trong một
ngày đất trời mù mịt tang tóc...
.. Họ thường gặp nhau vào buổi chiều. Những
cơn gió nhẹ từ con sông rong chảy ngang thành phố, đã xua tan cơn nóng bức, làm
dịu lại cả những mặt đường. Cây lá bắt đầu xôn xao nhảy múa chờ đón nắng khuya.
Ðó là giờ phút thuận tiện cho những cuộc gặp gỡ. Họ là những người còn trẻ. Tất
cả như mới vào đời. Mới bắt đầu cuộc chơi.
Họ nhìn nhau bằng những cái nhìn trong
sáng đầy tin cậy. Họ cười với nhau bằng những nụ cười hồn nhiên, thơ dại và
chân chất. Họ còn trẻ. Họ chưa chuẩn bi, chưa có một chuẩn bị nào cho một cuộc
chơi nhiều bi thảm, mà phải mãi nhiều năm sau này, họ mới biết được.
Tuổi trẻ, ở bất cứ thời điểm nào đều
đáng yêu. Hãy nhìn họ nói với nhau. Hãy nghe họ hát với nhau những bài hát ca
ngợi cuộc sống và tôn vinh nỗi chết. Họ có cùng một tuổi trẻ. Cùng một niềm tin
dẫu rằng tuổi trẻ sẽ qua và niềm tin sẽ nhận chìm họ trong nỗi thống khổ. Ðúng,
phaỉ nhiều năm sau, họ mới biết.Buổi chiều. Là buổi chiều của hơn 30 năm về trước.
Có những người trẻ ngồi hát bên nhau, nói với nhau về tình yêu, cuộc đời, thân
phận và quê hương. Ở đâu đó, tiếng đại bác vọng về. Ở đâu đó, không xa lắm, đêm
đêm nỗi chết hiện diện cận kề như một người tình không chờ đợi. Những người trẻ
vẫn ngồi hát bên nhau.
Tiếng đàn hát của họ không che lấp được
tiếng đại bác. Không che lấp được tiếng khóc than. Không lau khô được những
dòng nước mắt. Nhưng họ vẫn hát. Chính là họ đang vỗ về an ủi trái tim của họ,
trái tim của những người cùng một thế hệ. Những trái tim chưa kịp trẻ. Còn rất
non trẻ.
Mãi đến sau này, rất nhiều năm sau này,
khi họ, những người của hơn 30 năm trước lại ngồi với nhau, hát lại những bài
tình ca cũ, họ mới chợt nhận thức được rằng trái tim của họ đã tan nát từ bao
giờ. Họ ngồi với nhau trong một căn nhà ấm cúng. Ở đấy, đại bác đã im tiếng
chăng? Không. Nó vẫn còn rền vang trong tận cùng đáy sâu kỷ niệm hòa lẫn tiếng
khóc than hờn oán của cả một thế hệ đã tả tơi đến chẳng còn nhận ra ai. Cũng một
buổi chiều. Thời điểm cũng vẫn là buổi chiều.
Bao giờ buổi chiều cũng là khoảng thời
gian đẹp đẽ để gặp nhau. Tiếng hát được cất lên trong không gian đang nhạt
nhòa. Thật thà hơn, buồn bã hơn. Họ gặp lại nhau để biết rằng đây không phải là
một giấc mơ. Rằng tiếng hát cũng như người hát đều là thật. Không gì có thể thật
hơn. Thật như nỗi chết vậy.
... Hơn 30 năm không còn cùng nhau ngồi
hát ca. 25 năm xa lìa cố quận. Bao nhiêu cay đắng bể dâu không khiến lòng tôi
phai mờ những dấu ấn tốt đẹp đã để lại mảnh đất nhiều bất hạnh khổ đau.
Quê hương thì bao giờ cũng thế. Nhưng đời
người, những con đường, những góc phố, những dòng sông, những khuôn mặt, những
nụ cười, những ánh mắt... tất cả dường như đã biến dạng. Ðiều còn lại, phải
chăng là những ước mơ đâu đó trong trái tim mọi người. Anh gầy hơn xưa, tưởng
như chẳng còn có thể gầy hơn nữa. Anh trầm lắng như tượng đá. Ánh mắt xa vắng.
Nụ cười vu vơ khiến tôi đau lòng. Sao anh không khóc đi.
Nước mắt có khi thay được cho bao nhiêu
điều muốn nói... Vẫn những người em gái xưa, nay đã thành thiếu phụ, ở quanh
anh. Không còn phải là những phút xum vầy sung sướng hạnh phúc đơn sơ. Chẳng có
gì, chẳng có ai lấp đầy nỗi đơn lẻ trong anh. Ôi, làm sao trả lại cho anh, cho
tôi, cho chúng tôi những tháng ngày đã mất... Người quen biết cũ lần lượt vắng
xa và sẽ chẳng còn bao lâu nữa, tôi cũng sẽ rong chơi một nơi nào đó. Sẽ chẳng
còn gì. Sẽ chẳng còn ai từng ngày, ngồi thương tiếc. Kỷ niệm sẽ tàn phai, mất
hút. Như chưa bao giờ xảy ra, như một điều không có thật. Như huyền thoại... Một
ngày nào, anh bảo tôi... Huyền thoại là điều không có thật...
Ngày đó... ngày đó chúng tôi còn trẻ và
rất gắn bó. Có ai trong chúng tôi nghĩ rằng có một ngày nào đó lại phải thương
nhớ nhau từng phút giây. Tuy vậy, bằng cách nào đó, chúng tôi vẫn ở trong trí
tưởng của mỗi người, như ngày đầu ngồi với nhau, vào đời nhau bằng những bản
tình ca.
Hồn xa rồi, người ta còn có thể sống được
không? Trái tim ngưng đập rồi, người ta có thể nào không chết? Chúng tôi đã đến
với nhau một lần. Chỉ một lần nhưng xin đủ cho một đời...
***
Chúng tôi từ giã nhau . Hai cái mũi đụng
nhau . Ðó là cách từ giã của chúng tôi . Ðúng một giờ trưa . Tới phi trường tôi
nói Thanh Tâm cứ để tôi ở đó một mình . Về đi có nhiều việc để làm. Chờ đợi ở
phi trường đã quá quen. Ðưa cũng thế . Mà không đưa cũng thế . Gửi hành lý xong
tôi phone về cho Ðoan. Anh cằn nhằn sao không giữ Tâm ngồi lại.
Thế là không ai ..bye em hết à . Có anh
thôi, không có anh thì có ai cũng vậy thôi . Tôi lững thững đẩy xe vào Gate .
Còn sớm nên tôi đi rất từ từ . Trông có vẻ nhàn hạ lắm. 3 giờ 20 bắt đầu
boarding. Tôi kêu về cho Ðoan. Bye nghe . Ði bình an nghe em. Thành công nghe
em.
12 tiếng đồng hồ lặn lội, ngồi nằm đủ kiểu,
rồi cũng tới . Khiêng hai cái valise 50 kilos, nặng tắt thở .
Phải lấy thế ngồi xuống rồi mới tà tà đứng
lên bằng hai chân. Kinh nghiệm bản thân mà . Mỹ, Ðức lõ mắt nhìn con nít chút
xíu mà xách 2 cái valise tổ chảng . Trong valise có giò bì, giò lụa, có rau
thơm đủ loại, có cả rau đay, rau dền. Diễu dễ sợ . Ði hát có 5 show . Mang theo
cả chục cái áo dài . Chắc mặc 2 cái một lần chăng.
Về đến nhà, cách phi trường một tiếng. Vừa
bước lên cầu thang đã nghe giọng Kiều Nga rổn rang như chuông đồng vọng xuống.
Ðến rồi, vào đây làm việc ngay . Bước
vào phòng, Kiều Nga đang ngồi trên sàn ngổn ngang băng nhạc . Nàng đang dán
label và đây là công việc của nàng . Kiều Nga không cho ai làm. Sau khi chào hỏi,
đưa quà cho cả nhà, tôi xuống bếp bỏ thịt ra, lặt rau, nấu cơm chiều . Canh rau
đay nấu tôm khô, thịt heo kho khô, và đậu que xào . Canh rau đay nấu tôm khô,
thịt heo kho khô, và đậu que xào .
Ăn xong cả nhà quay quần coi video cải
lương, coi Ngọc Giàu, Út Bạch Lan, Phượng Liên, Minh Phụng. Hay hết xẩy . 1 giờ
khuya, bầu và ca sĩ chào nhau “gút-tờ-nắc” nghĩa là good night.
Ðang ngủ ngon, bỗng mắc ..tè, lò mò ngồi
dậy, chưa ra đến cửa, Kiều Nga gọi giật giọng làm tôi hết hồn . Chị Mai em ngủ
hông được, cho em viên thuốc đi . Và lần đầu tiên trong đời tôi ngủ một giấc
…khủng khiếp . Mở mắt dậy, xuống bếp tìm café, nhìn đồng hồ. Chúa ơi, 8 giờ tối
Ðúng là ngủ …sau bao nhiêu ngày đêm ngủ
không đủ giấc. Kiều Nga cũng đánh một giấc đến 3 giờ và đã đi phố rồi.
Tôi lại lo cơm tối. Canh bầu nấu thịt
heo nạt, tim heo luột ăn với rau sống. 10 giờ cơm nước xong. Lại ngồi tán dóc,
Kiều Nga dán label tiếp. Dũng lo liên lạc với Trung Hành và được biết Trung
Hành không qua vì giấy tờ sao đó . Dũng liền kêu cứu Anh Sơn ở Pháp. Thiếu
Trung Hành thì cũng không sao miễn là chị, Kiều Nga, Sơn Tuyền đã đến là được rồi
. Chỉ tiếc là cái vụ liên tình khúc do Kiều Nga và Trung Hành không có trong
chương trình. Thôi thì đành xin lỗi bà con và liệu cơm gắp mắm.
Trung Hành hát với Kiều Nga là nhất
nhưng Anh Sơn có nét lắm, hát hay, duyên dáng, đẹp trai và cũng gồng chương
trình dữ lắm. Không có gì đáng lo ngại nữa đâu . Thế là qua một đêm xa nhà. Mới
là đêm đầu tiên, còn 3 tuần nữa cơ.
Ðêm qua 2 giờ sáng tụi tôi mới đi ngủ, 6
giờ sáng mợ Kiều Nga đã la bải hải dựng tôi dậy . Em không ngủ được. Tội nghiệp
cho tôi, dù đã uống thuốc ngủ, nhưng lỡ thức rồi ngủ lại không được . Hai đứa
bèn rủ nhau xuống bếp chiên cơm ăn. Ăn xong, ngủ lại không được, hai đứa lấy
video ra coi cho tới trưa. 11giờ trưa Sơn Tuyền đến, tụi tôi rủ nhau đi phố mua
áo quần giầy vớ. Mua gần hết cả tiệm luôn. Thế là tiền hát chưa có đồng nào,
coi như bay hết một show rồi. Ðúng là đàn bà. Chán ơi là chán.
Sáng thứ sáu thức dậy, tôi kho một nồi
thịt với trứng và củ cải. Ăn uống no say xong, các mợ nai khăn phố lên đường
…ra biên cương. Ðụng đấy. Tụi tôi hát ở Lucerne, cách đó 200 cây số là
Laussane, có Linda Trang Ðài, Tuyết Nhung, Thanh Tùng, Băng Châu, Hương Lan và
vài ca sĩ của ban nhạc . Bên tôi có Kiều Nga, Sơn Tuyền, Anh Sơn, Việt Sơn, ban
nhạc Dạ Khúc và tôi . Ðụng thế này là địch ..chết toi, ta chết cả.
7 giờ tối, Anh Sơn chạy vào, Tôi hỏi
khách được chưa. Sơn cười. Có …9 người . ,. 15 phút sau. Truyền tin báo ..200 rồi.
Ðược đấy. 7 giờ 30 mở màn. Gần đầy rồi, cái phòng nhỏ chút xíu có 500 chỗ mà
không đầy thì …chết sướng hơn. Tôi mở màn với Em Ði Qua Chuyến Ðò và Kinh Khổ.
Tới Kiều Nga, khách vào thêm nhiều. Rồi Anh Sơn, Sơn Tuyền, Việt Sơn và tôi lại
đóng lại phần một bằng một bài yêu cầu Mười Năm Tình Cũ . Hết chỗ ngồi . Bà con
đứng phía dưới ngay chỗ cửa ra vào.
Chương trình hoàn toàn đều đặn. Bài bản
hay. Kiều Nga, Sơn Tuyền mặc đồ đẹp. Anh Sơn, Việt Sơn. Hay. Tôi và các bạn vẫn
được… yêu như ngày nào. Tụi tôi mừng quá. Vui quá. Ðã quá. Bà con nhảy như
điên. Trẻ nhảy nhiều hơn. Còn thì lại ngồi nghe tiếp. Về đến nhà, tui tôi dở xập
xám ra binh chờ ăn cháo. Tuyền vào bếp làm cho tôi tô mì gói vì cháo là tên
…ông cố tổ tôi. Bầu Ngọc tặng mỗi người một hộp chocolate ăn lấy thảo.
2 giờ trưa chủ nhật, tụi tôi lấy xe ra về.
Chưa kịp thấy thành phố ra sao. Nhưng trời thương mà thương không trót. Mới đi
dược 3 tiếng đồng hồ, xe hục hặc ho hen như ông lão 90 rồi nằm ụ. Gọi được xe
kéo cũng mất một tiếng đồng hồ.
Tụi tôi ngồi y nguyên trong xe cho tài xế
kéo lên cái xe kéo cao ngất đưa vào hãng xe ở một exit cạnh đó. Vô phúc cái
xích mà đứt thì ..bỏ mẹ cả lũ. Nhưng làm sao mà sửa xe bây giờ. Chiều chủ nhật
mà, ở Ðức chứ đâu có phải là … Mỹ mình. Tìm đâu ra thợ. Thế là kiếm xe lửa về.
Có mấy trăm cây số mà từ 2 giờ chiều đến 1 giờ sáng hôm sau mới về tới Dormund.
Ra đón tụi tui chỉ có một cái xe, ngồi trên hai người, kể cả tài xế và một mớ đồ.
Băng dưới …6 người. Kiều Nga ngồi trên lòng tôi. Vân Kiều ngồi trên Dũng. Sơn
Tuyền thụt vào, Minh ban nhạc Dạ Khúc ngồi nhô ra. Trời mưa mù mịt nên cảnh sát
không thấy cái “hộp cá mòi” bốn bánh di chuyển. Tụi tôi như cái mền rách.
Tôi lao vào buồng tắm trước hết, rửa mặt,
tay chân, thay đồ ngủ rồi leo lên giường. Tuyền, Nga lần lượt mò vào giường.
Nga ngồi đọc kinh niệm Phật. Tôi làm dấu đọc kinh, lấy chuỗi mân côi để trên
bàn ngủ. Bên cạnh, Sơn Tuyền đã nhẹ nhàng chìm vào giấc ngủ. Kiều Nga cũng đã nằm
yên. Rút cuộc chỉ còn mình tôi.
Lúc trên xe về nhà tôi tưởng 2 con mắt
không thể nào mở được và nếu có chỗ nằm được là tôi sẽ …thăng ngay. Vậy mà khi
tất cả mọi người đã ngủ rồi. Tôi vẫn trơ gan cùng tuế nguyệt. Một viên thuốc
cho chắc. Hại thì hại rồi đó. Nhưng …kệ mẹ nó. 30 năm trước không sợ, lẽ nào
bây giờ …ngán. Mà dù có ngán, có sợ cũng trễ rồi. Cũng ..không ăn thua gì cả.
Sáng nay Ðoan kêu qua. Tôi mừng quá là mừng.
Nghe được giọng chồng, biết Ðoan đã đi lại được dù là những bước ngắn.
Làm café lấy, đi toilet lấy một mình. Và
để thì giờ làm thơ cho… con vợ già. Mới đi có một tuần đứa nào cũng nhớ nhà.
Nhớ như nhớ ông bà .. ông vải vậy đó. Ở
đâu, hay đi dâu, người ta cũng chiều chuộng cơm nước, lo lắng cho từng chút một
mà vẫn nhớ nhà. Mỹ cà chớn thiệt. Mỹ đáng ghét thiệt. Nhưng Mỹ chỉ dễ thương
khi viết câu “Home sweet home”.
_
Nói là Mỹ dễ ghét nhưng Ðức còn khó ưa
hơn. Tụi Mỹ gặp mình dù quen hay lạ, cười cái đã, “hai” cái đã, rồi hồn ai nấy
giữ. Ðức là không à. Nó lạnh lùng, khinh người còn hơn dân Ăng lê nữa. Nó ghét
Mít ra mặt. Tụi tôi cũng bèn phản ứng lại ngay.
“Mắt trả mắt. Răng trả răng” mà. Tây nói
thì có lẽ đúng. Tây dễ chịu hơn nhiều. Tụi nó lõ mắt nhìn cái áo dài của tôi.
Cái tóc dài của tôi. Ngay cả lúc tôi búi tóc, cài cái bút chì thay cho cái trâm
cài đầu. Ði shopping ở Mỹ, thử cả chục bộ, lục tùm lum rồi bỏ lại, đi ra.
Mỹ vẫn cúi đầu thank you. Ðức chỉ cho thử
một lần 4 bộ. Không mua nó cũng khó chịu, mà mua nhiều nó cũng ..khó chịu. Ý là
mày làm gì có tiền mà mua lắm thế. Mà có nhiều nhò gì cho cam.
Có mấy cái quần, mấy cái áo, toàn đồ rẻ
tiền mà nó còn ghét mình. Kiều Nga, Sơn Tuyền mua đồ đắt tiền hơn là vì đồ mặc
đi hát. Thấy hai mợ trả tiền, tôi tối tăm mặt mày, hoa cả mắt. May mà mình già
rồi chứ nếu không thì làm sao đua lại với mấy mợ được.
Khi đi Ðoan dặn tôi . Em thích gì cứ
mua, đừng mua đồ già quá . Chả là cái gout của tôi rất ... già. Mỗi lần đi mua
bất cứ cái gì tôi đều hỏi ý Ðoan, Cái này được không anh.
Mầu này, kiểu này được không anh. Anh tiếc
là lần này anh không đi được với em, mua cái gì cho đáng, đừng mua bậy rồi
không mặc, vừa chật tủ, vừa tốn tiền vô ích.
Tôi thì cái gì cũng thích và đúng như
Ðoan nói. Mua rồi không mặc. Tiếng là đi show có tiền, vậy mà lúc về chỉ toàn
là xì dầu, café, thịt hộp, kem đánh răng, kem bôi tay. Thật là khùng đến như
tôi là cùng.
Tối qua mưa. Tối nay mưa. Ngay lúc này
khi tôi đang ghi lại buồn vui của một chuyến đi. Trời cũng đang mưa. Mưa rơi
trên cánh cửa kính. Mưa rơi trong cái vắng lặng của một con phố nhỏ.
Lâu lâu mới có tiếng xe chạy qua. Như
khơi động thêm cái buồn của một người xa nhà. Tôi nhớ cây ổi đầy trái, tôi nhớ
vườn rau xanh ngắt, tôi nhớ những cây ớt vừa cho những bông trái đầu tiên. Tôi
nhớ con, tôi nhớ bạn bè ở đó. Nhớ lung tung và nhớ người …nhớ tôi. Hạnh phúc của
một mái ấm gia đình cũng quan trọng như hạnh phúc của một ca sĩ trên sân khấu.
Căn nhà tôi dù nghèo nàn tôi vẫn yêu.
Sân khấu dù đôi khi xập xệ tôi vẫn yêu. Bởi đời cho tôi thế. Bởi số mạng đã định
cho tôi như thế. Tôi hân hoan lãnh nhận như lãnh nhận một ân sủng của Thượng đế.
Ði hát 30 năm, đến bây giờ còn được ở
trong tình thương yêu của mọi người. Về làm bạn với Ðoan 15 năm, đến bây giờ
khi ngồi viết những giòng chữ này, tôi mới biết chắc là tôi không cô đơn lúc tuổi
già bóng xế.
Tôi chỉ còn cầu mong sao ho các con tôi
học hành ngoan ngoãn, nên người. Thế thôi. Ngoài ra tôi không còn mơ ước một điều
gì. Lúc trước, tôi cứ mơ ước được về … nằm trên quê hương mình. Nhưng một người
sống an lành thì ... chết ở đâu cũng an lành.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét
namkts57@gmail.com